مقایسه رویکردهای استانداردمحور و تقاضامحور در توزیع عادلانه خدمات شهری (نمونه موردی: محله راه آهن شهر قزوین)

برنامه‌ریزی کاربری زمین شهری در تمام عمرِ خود به‌دنبال یافتن راهکارهایی جهت هرچه بهتر محقق کردنِ امرِ توزیعِ خدمات شهری بوده است. و برای تحقق این امر از رویکرد استانداردمحور که کاملا براساس نیازهای یکسان و از قبل پیش‌بینی شده در قالب استانداردهای شهری استفاده نموده است. این درحالی است که تقاضای واقعی و مشارکت ساکنین در امر برنامه‌ریزی نادیده گرفته شده است. از همین‌رو در این تحقیق به مقایسه و تحلیل دو رویکرد استانداردمحور و تقاضامحور برای ارتقا سطح مشارکت ساکنین در امر برنامه‌ریزی و تحقق نیازهای واقعی ساکنین پرداخته شده است. این تحقیق از نوع کاربردی با روش توصیفی_تحلیلی می‌باشد که با مقایسه دو اصلِ استانداردمحور و اصلِ تقاضامحور انجام می‌شود. دو معیار سرانه‌های شهری و استاندارد شعاع دسترسی برای اصلِ استانداردمحور (برطبق روال معمول برنامه‌ریزی شهری کشور)، و نظرسنجی ساکنین توسط پرسشنامه و تحلیل در spss و عینی‌سازی نتایج آن در محیط gisبا روش idwبرای اصلِ تقاضامحور انتخاب شده است. نتایج حاصل از مقایسه این دو اصل با یکدیگر نشاندهنده این است که تفاوت جدی در نوع نگاه و نتایج برنامه‌ریزی براساس استانداردهای شهری و برنامه‌ریزی براساس نظراتِ مردم وجود دارد و برای کاربری‌های مذهبی، تجاری و آموزشی شناسایی میزان نیاز از طریق یک اصل کافی نبوده و برای تحقق این امر باید از نظرات ساکنین نیز استفاده کرد. البته نوع این کاربری‌ها خاص نمونه موردی این تحقیق بوده و برای هر تحقیق میتواند کاربری‌های دیگری به‌دست بیاید. ازهمین‌رو می‌بایست برای همه پروژه‌های شهری، از هر دواصل استفاده کرد.

Comparison of the standardbased and demandbased approachs in fair distribution of urban services (case study: Rahahan district in Qazvin)

User planning of urban land, has been trying to find some methods for better distribution of urban service in its whole lifetime. nowadays more important issues _such as justice which tries to assimilate residents_ has been entered into this science and space justice becomes the foremost subject. The current procedure in urban service distribution, regarding given and specified standards, has used need recognition method and it has been totally needbased and without considering residents’ demands and people’s participation or the same demandbased procedure. Whereas some susceptible urban areas like nonefficient urban context, has sustained more damage and this has led to citizens’ dissatisfaction. This study aims to compare and analyze two kinds of needbased planning considering standards and demandbased planning considering real needs and opinions of residents, and in this way it improves citizens and people’s participation during planning procedure and it tries to elevate social justice and keep residents in their place of living specially in nonefficient urban context. This study is practical and uses descriptiveanalytical method to compare the principle of standardbased and the principle of demandbased. Two criteria of urban per capita and standard of access points for the principle of standardbased and residents’ poll for the principle of demandbased have been chosen by questionnaire and analysis in SPSS, and the results have been visualized in GIS by IDW method. The outcomes of this compare, show a significant difference in the view and the results of planning based on urban standards and planning based on people’s opinions.