امکان‌سنجی اجرای شهر دانش بنیان در کلان‌شهر تبریز با رویکرد توسعه مبتنی بر دانش

امروزه دانش و اطلاعات به‌عنوان کلید رشد اقتصادی جهان است. از آنجا که شهرهای جهان بر اساس مدل سرمایه‌داری صنعتی درحال رشد هستند و به‌زودی با محدودیت منابع شهری روبه‌رو خواهند شد، بنابراین شهرهای دانش‌بنیان به‌عنوان راهکاری مناسب برای رشد اقتصادی و مدیریت مناسب منابع زیربنایی و بهبود کیفیت زندگی در قرن 21 محسوب می‌شوند. شهرهای دانش‌بنیان در جهان دو گونه‌اند: 1) شهرهای دانش‌بنیان توسعه‌یافته که دارای زیرساخت‌های خوبی هستند، مانند: بارسلونا، بوستون، هلسینکی، اتاوا، سنگاپور؛ 2) شهرهای دانش‌بنیان نوظهور مانند: استانبول، منچستر، ملبورن، سان‌فرانسیسکو، سیدنی که ازطریق رویکرد kbud درحال توسعه هستند. ایجاد شهرهای دانش‌بنیان به‌راحتی قابل تحقق نیست، بلکه نیازمند خصوصیات و ظرفیت‌هایی در زمینه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و فناوری ازقبیل داشتن سطح بالایی از فناوری، بهبود خدمات و آموزش شهروندان ازطریق ایجاد ارتباطات و به این ترتیب تقویت سرمایه انسانی است. این پژوهش رویکرد kbud (توسعه مبتنی بر دانش) را به‌عنوان روشی برای اجرای شهر دانش‌بنیان مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد. در ادامه، این مطالعه چارچوب جدیدی متناسب با کشور ایران برای رویکرد kbud طراحی کرده است. این رویکرد جدید شامل 6 بعد است: اقتصاد دانش‌محور، جامعه دانش‌محور، دولت دانش‌محور، محیط دانش‌محور، سلامت دانش‌محور، امنیت دانش‌محور. سپس برای سنجش میزان تحقق شهر دانش‌بنیان در کلان‌شهر تبریز، بر اساس هر 6 بعد این رویکرد پرسش‌نامه‌ای بر اساس سوات شهر تنظیم و در بین 20 نفر از نخبگان شهر توزیع شد. سپس داده‌های حاصل از اجرای پرسش‌نامه مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون t نشان داد که کلیه شاخص‌های توسعه مبتنی بر دانش در کلان‌شهر تبریز در وضعیت خوب و بالاتر از متوسط ارزیابی شده‌اند و نتایج آزمون فریدمن حاکی از آن است که متغیر درمان دانش‌محور با میانگین رتبه‌ای 75/4 در وضعیت بهتر و مساعدتری نسبت به سایر متغیرهای شهر دانش‌بنیان قرار دارد. بنابراین کلان‌شهر تبریز پتانسیل‌ها و زمینه‌های لازم برای تبدیل شدن به یک شهر دانش‌بنیان را دارد.

Feasibility study on the implementation of a knowledgebased city in Tabriz metropolis with a knowledgebased approach

Today, knowledge and information play a key role in global economic growth. Since cities around the world are growing on the basis of the industrial capitalist model and will soon face urban resource constraints, therefore, knowledgebased cities are considered as a suitable way for economic growth and proper management of infrastructure resources and improving the quality of life in the 21st century. Knowledgebased cities can be divided into two categories: 1. Developed knowledgebased cities with good infrastructure resources like: Barcelona, Boston, Helsinki, Ottawa, and Singapore. 2. Newfound knowledgebased cities like: Istanbul, Manchester, Melbourne, San Francisco, and Sydney in which are developing with the KBUD approach. Creating knowledgebased cities cannot be easily realized, but it needs features and capacities in various economic, cultural, social and technological fields, such as having a high level of technology, improving services and educating citizens through communication, and thus strengthening human capital. This research examines the knowledgebased urban development (KBUD) approach as a method for the realization of the knowledgebased city. Then, a novel framework is devised for the KBUD approach according to the situation of Iran. This new approach consists of six aspects: Knowledgebased economy, knowledgebased community, knowledgebased government, knowledgebased environment, knowledgebased healthcare, knowledgebased security. Then, in order to evaluate the realization possibility of a knowledgebased city in Tabriz Metropolis, a questionnaire was designed based on the SWOT of the city and six different aspects of the KBUD approach and was distributed among twenty persons selected from the elites of the city. The data extracted from the questionnaire were analyzed then. The results of the Ttest showed that all indicators for knowledgebased development in Tabriz Metropolis are evaluated in good and above average level, and the results of the Friedman test showed that the variable knowledgebased healthcare with average score 4.75 is in a better and more favorable situation than other knowledgebased cities. Hence, Tabriz Metropolis has possible potential and substrates to turn into a knowledgebased city