فقر شهری در ایران؛ فراتحلیل و یک مرور نظام‌مند

از سال 2008 نیمی از جمعیت دنیا در مناطق شهری زندگی می کنند. یکی از جنبه‌های مهم این تغییرات، افزایش جمعیت فقیر شهری است که بخش زیادی آنها در کشورهای درحال توسعه ساکن هستند. با گسترش این پدیده ما با فرایند شهری شدن فقر روبرو هستیم. این امر خود باعث افزایش دغدغه محققان اجتماعی شده است که نتیجه آن تولید دانش فقر شهری است. در طول 40 سال گذشته در ایران نیز تلاش‌های مستمری برای شناخت علل، فرایند، پیامدها و اندازه‌گیری فقر شهری صورت گرفته‌است. در این پژوهش با روش فراتحلیل و مرور نظام مند به بررسی آثار فقر شهری محققان ایرانی پرداخته شد. یافته‌ها نشان داد که بیشترین تحقیقات در حوزه فقر شهری مربوط به رشته اقتصاد است. از منظر روش‌شناسی، پارادایم کمّی پارادایم غالب است و فقر شهری در ایران بیشتر از، دریچه آمار و اعداد، نقشه و جدول بررسی شده‌است و چندان جایی برای صداها، روایت‌ها، تجارب زیسته و بازنمایی فرایند فقر توسط فقرای شهری وجود ندارد. همچنین نتایج دیگر نشان داد استان‌هایی که نرخ فقر شهری بالایی دارند تحقیقات بسیار کمتری در این حوزه دارند. و نیز تحقیقات فقر شهری در ایران از چشم اندازهای بستری/ ساختاری به این موضوع نگریسته‌اند و چندان رویکردهای عاملیت/‌ مقاومت و کنش/ صدا در این تحقیقات جایی ندارند و یافته مهم دیگر، کمبود تحقیقات فقر‌پژوهی در میان کودکان، زنان، معلولین و گروه‌های قومی کاملا مشهود است.

Urban Poverty in Iran: a Systematic Review

Since 2008 a half of the world population has lived in urban areas. One of the most important aspects of this change is the increase of urban poor population, particularly in developing countries. With the expansion of this phenomenon, we face the process of ' urbanization of poverty'. To understand the factors, process, and outcomes of urban poverty, much research has been conducted in Iran in the last forty years. In the present paper, we attempted to examine the Iranian researchers ' studies on the topic of urban poverty, using the metaanalysis and systematic review. The research results demonstrated that much of the research in the poverty field is done in economics. From the methodology point of view, in Iran quantitative paradigm is the dominant paradigm and urban poverty has been examined from the angle of statistics, number, map, and table as well. Therefore, no one has focused on the voices, narratives, life experiences, and the representations of the process of urban poverty by the poor. Furthermore, the results revealed that the poorer the provinces are, the less research has been done in those areas. In addition, the studies on poverty in Iran have examined this phenomenon from the angle of the structure and not from the angles of agent and action. It is also important to note that the lack of research on poverty amongst children, women, disabled people, and ethnic groups is obvious.