تحلیل عوامل کالبدی-عملکردی موثر بر پتانسیل وقوع جرمِ سرقت (مورد مطالعه: محله بهاران شهر مشهد)

مقدمه: اﻣﺮوزه به دﻟﯿﻞ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺎﻻی ﺟﻤﻌﯿﺖ و فعالیت‌های بزرگ‌مقیاس و ﻓﺮاواﻧﯽ خودروها و تغییر نوع جرائم نسبت به گذشته، ﺗﺄﻣﯿﻦ آراﻣﺶ و اﻣﻨﯿﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان به امری سخت و نیازمند هزینه با صرف وقت فراوانی تبدیل شده است. اﻣﻨﯿﺖ به‌عنوان ﯾﮑﯽ از مولفه‌های اﺻﻠﯽ کیفیت‌بخش ﺑﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎی شهری، ﯾﮏ مسئلۀ ﭘﯿﭽﯿﺪه و دارای اﺑﻌﺎد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻗﺘﺼﺎدی و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ است. از طرفی به دلیل وجود رابطه بین فضا و جرم نباید از نقش مولفه های کالبدی غافل شد.داده و روش: ﺑﺮ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺎس ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎضر ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ عوامل کالبدی-عملکردی موثر بر پتانسیل وقوع جرم سرقت در محله بهاران شهر مشهد می پردازد. روش ﺗﺤﻘﯿﻖ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻫﺪف، ﮐﺎرﺑﺮدی و ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ماهیت، کمی و از نوع ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ می‌باشد. ﺑﺮای ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ از نرم‌افزارهای gis  و spss  استفاده‌شده اﺳﺖ. در این پژوهش برای شناسایی عوامل کالبدی-عملکردیِ موثر بر پتانسیل وقوع جرم پس از انجام مطالعات کتابخانه‌ای با استفاده از روش پرسشنامه دلفی، از نظر 11 کارشناس استفاده‌شده است.یافته‌ها: یافته‌های ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن می‌دهد ﮐﻪ 9 عامل: نور، دسترسی بصری، حمل‌ونقل عمومی، کاربری زمین، پوشش گیاهی، فرم کالبدی، معابر ، دانه‌بندی و فشردگی بافت و بلوک‌بندی بر وقوع جرم درمحدوده محله بهاران موثرند.نتیجه‌گیری: با توجه به نحوه ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﻀﺎﯾﯽ مولفه‌های 9گانه، در سطح محله بهاران با استفاده از تحلیل یکپارچه مکانی، حوزه‌های دارای پتانسیل جرم بالا شناسایی شدند که مولفه های نور (با میانگین رتبه ای 7/13)، دسترسی بصری (با 6/45)، حمل‌ونقل عمومی (با 5/22)، کاربری زمین (با 5/04) دارای بیشترین تاثیر در پتانسیل وقوع جرم این محدوده بوده اند. بر این اساس محور جانباز، شهید ساجدی و طوس به عنوان محدوده های آسیب پذیر از منظر وقوع سرقت شناسایی شدند. برای کاهش وقوع جرم نیز پیشنهاداتی نظیر افزایش روشنایی پیاده رو، تزریق فعالیت به اراضی بایر بزرگ مقیاس محدوده، کنترل ورود موتورسیکلت و نظارت پذیر نمودن بافت با هرس مناسب درختان ارائه گردید.

analysis of physical-functional factors affecting the potential for theft (baharan neighborhood of mashhad)

introduction: today, due to rapid population growth, increased activities, and the abundance of vehicles, ensuring the peace and security of citizens has become a difficult, time-consuming, and costly task. security is a complex issue with social, economic, and cultural dimensions, and it is considered one of the main components of quality in urban spaces. furthermore, the physical components should not be overlooked, as they play a significant role in this matter.data and method: this study aims to analyze the physical and functional factors that influence the potential for theft in the baharan neighborhood of mashhad. the research method used is applied, quantitative, and descriptive-analytical. gis and spss software were employed to analyze the data. the study utilized the insights of 11 experts to identify the physical and functional factors affecting the potential for crime. this was done through library studies and the use of the delphi questionnaire.results: the results indicate that there are 9 factors that have an impact on the occurrence of crime: lighting, visual access, public transportation, land use, vegetation, physical form, access (passages), density and compactness of the area, and urban block size.conclusion: considering the methodology of the nine-component analysis, hotspots with a high potential for crime have been identified at the neighborhood level in baharan. using spatial analysis, the components of lighting (with an average rank of 7.13), visual access (6.45), public transportation (5.22), and land use (5.04) were found to have the greatest impact on the potential for crime in this area. based on this, janbaz, sajedi, and tous streets have been identified as vulnerable areas in terms of theft occurrence. proposed measures to reduce crime include increasing pedestrian pathway lighting, activating large-scale vacant lots, controlling motorcycle access, and implementing suitable tree pruning for improved surveillance of the neighborhood.