تحلیل فضایی شاخص‌های کمّی و کیفی مسکن در نواحی شهری با رویکرد مسکن پایدار (مطالعۀ موردی: شهر زنجان)

تبیین موضوع: در جهانی که به‌سرعت در حال شهری شدن و تغییر است راهبرد مسکن پایدار با توجه به اثرات منفی رشد شهرها راهکارهایی برای به حداقل رساندن مسائل شهری و به‌ویژه در ارتباط با مسکن مطرح می‌شود. هدف مقاله حاضر تحلیل شاخص‌های کمی و کیفی مسکن در نواحی شهری با تاکید بر مسکن پایدار است. روش: مقاله حاضر از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی باشد. روش گردآوری اطلاعات اسنادی- کتابخانه‌ای از قبیل سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 و طرح تفصیلی سال 1395 می‌باشد. برای تجزیه‌وتحلیل از نرم‌افزار arc catalog برای آماده‌سازی دادها و از مدل فرایند تحلیل شبکه برای وزن دهی معیارها و برای ارزیابی پایداری شاخص های کمی وکیفی مسکن از مدل تودیم و از مدل موران برای سنجش افتراق فضایی استفاده شد. یافته‎ها: یافته‌ها نشان می‌دهد ناحیه 3-5(محلات نیک سازان، ولیعصر، زعفرانیه، منظریه، بهارستان، انصاریه) با رتبه اول دارای پایداری خیلی زیاد می‌باشد این در حالی است، ناحیه 6-4(محلات گلشهرکاظمیه) و نواحی منطبق با محلات فرودست از قبیل ناحیه 1-3(محله اسلام‌آباد). ناحیه 2-5(محلات بیسیم، بنیاد). ناحیه 1-2(محلات فاطمیه، شهدا، گلیجک آباد) از پایداری خیلی کم برخوردار است. از کل مساکن محدوده موردمطالعه 27.5 درصد پایداری خیلی کم، 16.1 درصد پایداری کم، 21.3 درصد پایداری متوسط، 11.6 درصد از پایداری زیاد،23.5 درصد از پایداری خیلی زیاد برخوردارند که بیانگر ناپایداری در بین نواحی 25 گانه شهر می‌باشد؛ براساس نتایج مدل موران، توزیع فضایی پایداری شاخص‌های کمی و کیفی مسکن در نواحی شهر زنجان از الگوی خوشه ای تبعیت می کند که نشان دهنده نابرابری فضایی در نواحی 25 گانه شهر زنجان می باشد. نتایج: بنابراین جهت اقدامات لازم به‌منظور کاهش نابرابری‌های فضایی کیفیت و کمیت مسکن در نواحی شهر زنجان، تدوین برنامه مدون بر اساس عدالت فضایی برای کاهش نابرابری‌های آن امری ضروری به نظر می‌رسد.

Spatial analysis of qualitative and quantitative indicators of housing in urban areas with sustainable housing approach (Case study: Zanjan city)

Objective: In a world that is rapidly urbanizing and changing, Sustainable Housing Strategy Considering the negative impacts of urban growth is proposed solutions to minimize urban challenges, especially in relation to housing.This research has investigated the sustainability of housing indicators through quantitative and qualitative method in urban areas by sustainable housing approach Methods: The present article is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in nature. The method of collecting documentary-library information is such as the general census of population and housing in 2016 and the detailed plan for 2016. To analyze and analyze the Arc Catalog software for data preparation, the network analysis process model was used to weigh the criteria, and the Todim model and the Moran model were used to measure the stability of quantitative and qualitative housing indicators. Results:Research findings show, district 5 in region 3‌ (Niksazan, Valiasr, Zafaranieh, Shahryar, Mirdamad, Manzarieh, Laleh, Baharestan, Ansarieh) in terms of housing indicators is very stable. But the district 4‌in region‌6‌(Golshahr Kazemieh) and other low and middle-income regions areas such as district‌3‌in region‌1‌(Islam Abad), district 5 in region 2‌(Bisim), district 2‌in region‌1 (Fatemieh, Shohada, Golgek Abad) are low stable. Totally, ‌27.5% of houses are very stable, ‌16.1% have low stability, ‌21.3% have a moderate stability, 11.6% have a high stability, and‌23.5% are very stable, which shows the instability of housing in all‌25 districts of Zanjan City. ‌Also, the findings of the Moran Index shows that the spatial distribution of sustainability of quantitative and qualitative indicators of housing in‌25 districts of Zanjan City has a cluster pattern, Indicates a clear gap in terms of the sustainability of quantitative and qualitative indicators of housing in Zanjan‌25 districts Conclusion: Therefore, in order to take the necessary measures to reduce spatial inequalities in the quality and quantity of housing in Zanjan city areas, it seems necessary to develop a codified program based on spatial justice to reduce its inequalities.