بررسی عوامل موثر در عدم شکل‌گیری جوامع مختلط در شهرهای ایران: تحلیل‌محتوا

تبیین موضوع: همبستگی اجتماعی و عدم تمایز میان افراد بر اساس ویژگی های اقتصادی – اجتماعی شان از جمله مهمترین اهداف اسلام است که امروزه تحت عناوینی همچون جوامع مختلط و تنوع در محیط های شهری، نمود پیدا کرده است. علی رغم اهمیت این موضوع، جوامع شهری هم اکنون با پدیدۀ جدایی جغرافیایی و جامعه‌شناختی بین گروه های مختلف ساکن در شهر و پیامدهای ناشی از آن از جمله فقر، محرومیت، فاصله اجتماعی، فردگرایی، بی‌هویتی، بی‌کاری، بدنام‌سازی و کاهش تعامل‌های بین‌گروهی و افزایش تعامل‌های درون‌گروهی مواجه هستند؛ لذا شناسایی دلایل عدم شکل گیری جوامع مختلط در شهرهای کشور، می تواند ضمن تحقق انگاره اسلام، زمینه های لازم برای شکل‌گیری این جوامع که به‌عنوان سیاست ضدجدااُفتادگی شناخته می‌شوند را فراهم سازد.<br /> روش: پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحلیل محتوا کمی و با استناد به نتایج مستخرج از 37 پژوهش که در میان سال‌های 1372-1395 انجام شده‌اند دلایل عدم شکل‌گیری جوامع مختلط را در شهرهای ایران مورد بررسی قرار دهد. یافته‎ها: یافته‌ها نشان می دهند که به صورت کلی چهار عامل اقتصادی –اجتماعی، ترجیحات شخصی، بازار زمین و مداخلات و تصمیمات دولتی در عدم شکل گیری جوامع مختلط و بروز جدااُفتادگی‌های جغرافیایی و جامعه‌شناختی دخیل هستند که سهم عوامل اقتصادی – اجتماعی و مداخلات دولتی بیشتر از سایرین است. همچنین با بررسی رابطۀ همبستگی بین عوامل چهارگانه مشاهده می شود که این مداخلات و سیاست‌های دولتی است که با تاثیراتی که بر زندگی مردم دارند آنها را به جدایی بر اساس ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی‌شان مجبور می‌کنند. توزیع نامتعادل کالاها و خدمات، سیاست‌های تبعیضی و عدم رسیدگی به روستاها و بروز پدیده مهاجرت از جمله مهمترین عوامل بروز جدااُفتادگی هستند که می‌توان نقش دولت را در آنها دید. نتایج: بنابراین مهمترین چالش پیش روی شکل‌گیری جوامع مختلط در شهرهای ایران را می‌توان مداخلات و تصمیمات دولتی‌ای دانست که ضمن اثرگذاری بر عوامل اقتصادی – اجتماعی و بازار زمین و مسکن، شهرها و شهروندان را نیز تحت تاثیر خود قرار داده‌اند.