تحلیل فضایی- کالبدی مساجد بر اساس جمعیّت مکلّفین (مطالعۀ موردی: شهر گرگان)

انتخاب مکان مناسب برای فعالیت خاصّی در سطح شهر یکی از تصمیمات مهم در جهت برنامه‌ریزی مناسب شهر و ساماندهی فضایی آن می‌باشد. از میان کاربری‌های گوناگون در شهر، مسجد به عنوان مکانی مقدس و مذهبی و پیوند دهندۀ روابط مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در شهر می‌باشد که تاثیر به سزایی در دیگر کاربری‌های شهری و کارکرد آن و در نهایت در توسعۀ شهری دارد. در این پژوهش با تاکید بر روش‌های آمار فضایی با استفاده از نرم‌افزار arcgis به بررسی الگوی فضایی محدوده پرداخته شده است و از روش‌های مختلف آمار فضایی از جمله تحلیل خوشه‌بندی، تحلیل میانگین مرکزی، فاصلۀ استاندارد و تحلیل لکه‌های‌داغ استفاده شد؛ همچنین، با مشاهدۀ نقشه‌ها و اطّلاعات به دست آمده از این تحلیل‌ها در می‌یابیم که قسمت مرکزی محدودۀ پژوهش از تمرکز بالای جمعیّت مکلّفین و همچنین تعداد مساجد بیشتری نسبت به مناطق دیگر بر خوردار است. نتیجۀ این تحقیق نشان می‌دهد که قسمت‌های شرق و غرب محدوده از اولویت بیشتری برای ساخت و مکان‌گزینی مسجد برخوردار باشد و در عین حال حریم قانونی و عملکردی مساجد پیرامون نیز در نظر گرفته و حفظ شود. در نظر گرفتن مسیرهای مواصلاتی به مساجد فعلی و مساجدی که قرار است پیش‌بینی و احداث شوند از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد که می‌بایست برنامه‌ریز این مهم را از اولویت‌های اصلی در امر مکان‌گزینی مدّ نظر قرار دهد.