بررسی علل بروز تضاد در مدیریت منابع‌ طبیعی از دیدگاه بهره‌برداران و کارشناسان در مناطق روستایی جنوب استان اردبیل

منابع‌ طبیعی، منبع اصلی درآمد بسیاری از روستاییان کشور است. متنوع بودن کنش‌گران ذی‌نفع در بخش منابع طبیعی، منجر به ایجاد تضاد می‌شود. برای مدیریت بهینه منابع ‌طبیعی، شناخت عوامل موثر در تضاد بین ذی‌نفعان و ذی‌ مدخلان بسیار مهم است. تحقیق حاضر در روستاهای جنوب استان اردبیل اجرا و مولفه‌های حقوقی، مدیریتی، بهره‌برداری و اجتماعی از منظر کارشناسان و روستاییان بهره‌بردار از منابع طبیعی بررسی شد. جهت انجام تحقیق، تعداد 240 پرسشنامه در جامعه هدف تکمیل شد. روایی پرسشنامه 96/0 استخراج شد. برای مقایسه دیدگاه دو گروه، از آزمون ناپارامتری من-ویتنی استفاده شد. نتایج نشان داد، علاوه براینکه تمامی عوامل موثر مورد بررسی در بروز تضاد معنی دار بودند، بین عوامل موثر در بروز تضاد نیز دیدگاه روستاییان بهره‌بردار و کارشناسان دولتی نیز تفاوت معنی‌دار وجود داشت. مهم‌ترین مولفه‌های موثر در افزایش تضاد در این منطقه از دیدگاه بهره‌برداران، کمبود حمایت دولت از بهره‌بردار، قطع درختان، سطح آگاهی مردم و از نظر کارشناسان کمبود قوانین، چرای زودرس و سطح آگاهی بهره‌برداران معرفی شد. زمین خواری، قاچاق چوب و شخم زیر اشکوب، توسط هر دو گروه، به عنوان عامل موثر قوی در تضاد معرفی نشد. از نظر مدیریتی نیز هر دو گروه، موثرترین روش کاهش تضاد را قرق جنگل‌ها و مراتع اعلام کرده‌اند ولی لزوم مدیریت مشارکتی از نظر هر دو گروه، اولویت نداشت. حضور موثرتر کارشناسان منابع ‌طبیعی در عرصه، شناخت پتانسیل ‌های معیشتی منطقه، تشویق و آموزش مردم به شناختن مشاغل جایگزین راهکار مناسبی در کاهش تضاد است.

investigation of causes of conflict in natural resource management from the perspective of stakeholders and experts in rural regions of southern ardebil province

natural resources are the main sources of income for many villagers of country. the diversity of stakeholders in natural resources field, leads to the conflict. recognition of the effective factors in the conflict between the stakeholders are very importatnt in natural resource management. this study was done in rural regions of southern ardebil and legal, managerial, exploitation, and social components were examined from the perspectives of both experts and beneficiaries. to accomplish the research, 240 questionnaires were completed in target population. the validity of the questionnaire was 0.96. the mann-whitney u-test was used to compare differences between two groups. the results show that in addition to the natural resources conflict in the whole region, in terms of perspective, there is a significant difference between the factors affecting the conflict between the local community and government experts. the most important components for increasing the conflict in this region from the perspective of stakeholders are lack of government support for the operator, cut down trees, people awareness level, and according to the experts, lack of law, early grazing and level of awareness of stakeholders. land grabbing, coaling, wood smuggling, and understory tillage aren’t the most challenging issues. from the managerial point of view, both groups have declared that the most effective way to reduce the conflict is the confinement of forests and pastures, but the participatory management issues was not accepted according to the two groups’ viewpoints. effective presence of experts in the field, recognizing the livelihood potentials of the region, and encouraging and educating people to know alternative jobs are suitable ways to reduce conflict.