تحلیل سازوکارهای ارتباط اثربخش بین تحقیقات و ترویج در نظام نوین ترویج کشاورزی ایران

ارتباط بین تحقیقات و ترویج، همواره به‌عنوان یکی از موضوعات مهم و چالش‌برانگیز در نظام‌های نوآوری کشاورزی به‌شمار می‌رود. با اجرای طرح نظام نوین ترویج کشاورزی، ارتباط بین این دو بخش به‌عنوان یک مولفه مهم مورد توجه قرار گرفت. هدف کلی تحقیق پیمایشی حاضر که در سال‌های 1400 تا 1401 انجام شد، تحلیل سازوکارهای ارتباط اثربخش بین تحقیقات و ترویج در نظام نوین ترویج کشاورزی بود. جامعه آماری پژوهش، مروجان (1113 نفر) استان‌های البرز، فارس، سیستان و بلوچستان و لرستان بودند. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان، 291 نفر برآورد شد که با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌ای محقق‌ساخت بود که روایی آن از طریق نظرخواهی از متخصصان (روایی صوری) و روایی سازه‌ای و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تایید شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزارهایspss نسخه 22 و smart pls نسخه 3 انجام شد. رتبه‌بندی سازوکارهای ارتباط اثربخش بین تحقیقات و ترویج نشان داد که سازوکارهای «انگیزشی» و «نظارت و ارزیابی» به‌ترتیب با میانگین 85/3 و 80/3 در بالاترین و سازوکارهای «ساختاری-کارکردی» و «مشارکتی» به‌ترتیب با میانگین 66/3 و 67/3 در پایین‌ترین رتبه‌ها قرار گرفتند. همچنین، نتایج حاصل از تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که این سازوکارها دارای هشت مولفه اصلی «انگیزشی»، «مشارکتی»، «زیرساختی-پشتیبانی»، «قانونی-سیاستگذاری»، «ساختاری–کارکردی»، «نظارت و ارزیابی»، «ارتباطی» و «آموزشی–توانمندسازی» بودند که همگنی و پایایی معرف‌ها مورد تایید قرار گرفت که مولفه‌های «ارتباطی» و «انگیزشی» به‌ترتیب دارای بیشترین و کمترین مقدار ضریب استاندارد بودند (964/0 و 786/0). بر این اساس، به‌منظور بهبود ارتباط بین تحقیقات و ترویج، سازوکارهایی چون: انگیزه‌های مادی و معنوی، مشارکت در فرآیند برنامه‌ریزی چندسطحی، بهره‌گیری از ظرفیت‌های بخش غیردولتی، برنامه‌های آموزشی و توانمندسازی، اصلاحات ساختاری، فراهم نمودن امکانات و زیرساخت‌های لازم و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشنهاد می‌شود.

analyzing effective linkage mechanisms between research and extension in the agricultural extension new system of iran

the linkage between research and extension has always been considered as one of the most important and challenging issues in agricultural innovation systems. after the implementation of the agricultural extension new system, the linkage between these two sectors was considered as an important component. the main purpose of this survey research (which was done in 2021-2022) was to analyzing effective linkage mechanisms between research and extension in the agricultural extension new system in iran. the statistical population of the study consisted of extension agents (n= 1113) in alborz, fars, sistan baluchestan and lorestan provinces, out of whom 291 extension agents determined as sample using krejcie and morgan sampling table and proportionate stratified sampling technique. data were collected through a questionnaire, validity of which was approved by a panel of experts and construct validity (ave index). reliability of the questionnaire was approved by calculating the cronbach’s alpha and composite reliability (cr). the collected data were analyzed by spss22 and smart pls3 software. results of prioritizing effective linkage mechanisms between research and extension indicated that &motivation& and &monitoring and evaluation& mechanisms, respectively, with the average of 3.85 and 3.80 were in the highest ranks and &structural-functional& and &participatory& mechanisms, respectively, with the average of 3.66 and 3.67 were in the lowest ranks. in addition, the results of confirmatory factor analysis confirmed that these mechanisms had eight components (i.e. motivation, participation, infrastructure-support, legal-policy, structural-functional, monitoring - evaluation, communication and training-empowerment), that “motivation” and “communication” components had the highest and lowest values of standard coefficient (0.964 and 0.786). accordingly, it is recommended to improve the linkage between research and extension through: motivation, participation in the multilevel planning process, using the capacities of the non-governmental sector, training and empowerment programs, structural reforms, providing the necessary facilities and infrastructure and use of information and communication technology.