تحلیل فضایی میزان برخورداری جامعه محلی از شاخص‌های اقتصادی موثر بر تاب‌آوری در برابر مخاطرات محیطی (مطالعه موردی: روستاهای منطقه سیستان)

وقوع حوادث طبیعی مانند سیلاب و زلزله در عرصه های جغرافیایی، به ویژه مناطق روستایی تاثیرات مخربی برجای می گذارد. به طوری که این گونه حوادث اغلب با تخریب منابع اقتصادی و امکانات رفاهی و زیستی، سلامت ساکنان را به خطر می اندازند و همیشه خطر جدی برای توسعه مناطق روستایی به شمار می‌روند. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی میزان برخورداری جامعه محلی از عوامل اقتصادی موثر بر تاب‌آوری در برابر مخاطرات محیطی در روستاهای منطقه سیستان می‌باشد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، جامعه آماری تحقیق حاضر شامل تمامی سرپرستان خانوراهای 373 روستای بالای 50 خانوار در منطقه سیستان بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 189 نفر از سرپرستان خانوارها به روش تصادفی طبقه‌ای به عنوان نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزارهای spss و waspas و arc gis استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون رگرسیون در خصوص تاثیر عوامل اقتصادی بر تاب‌آوری اجتماعات روستایی در منطقه سیستان حاکی از آن است که میزان همبستگی چندگانه بین عوامل اقتصادی و تاب‌آوری برابر با ضریب تعیین (r2=0.003) می‌باشد که نشان می‌دهد عوامل اقتصادی هیچ تاثیری برتاب‌آوری روستاییان در منطقه سیستان ندارد. همچنین نتایج حاصل از تکنیک رتبه‌بندی waspas موید آن است که، روستائیان واقع در شهرستان‌های نیمروز و هیرمند دارای بیشترین میزان تاب‌آوری اقتصادی در برابر مخاطره طبیعی و روستائیان واقع در شهرستان هامون دارای کمترین میزان تاب‌آوری اقتصادی در برابر مخاطرات طبیعی می‌باشند. در نهایت می توان گفت که با افزایش میزان تاب آور کردن جوامع روستایی در مقابله با خطرات طبیعی و دادن آگاهی های لازم به روستاییان در این زمینه می توان پایداری نقاط روستایی را فراهم نمود

spatial analysis of the extent to which the local community has economic indicators affecting resilience against environmental hazards(case study: villages of sistan region)

the occurrence of natural disasters such as floods and earthquakes has devastating effects on geographical areas, especially rural areas. such incidents often endanger the health of residents by destroying economic resources and welfare facilities and are always a serious threat to the development of rural areas. in this regard, the aim of the current research is to spatially analyze the extent to which the local community has economic factors affecting resilience against environmental hazards in the villages of sistan region. this research has been carried out in a descriptive-analytical way, the statistical population of the research included all heads of households in 373 villages with more than 50 households in sistan region in 1401, using cochran's formula, 189 heads of households were randomly selected as a sample. was selected and waspas and spss software were used for data analysis. friedman's test has been used to examine the difference between indicators of economic factors affecting villagers' resilience against environmental hazards. with a significance level of chi-square (1216.77) lower than 0.05, it can be asserted statistically, with 95% confidence, that the economic factors influencing villagers' resilience exhibit significant variations among them and are generalizable to the broader society. the results of the regression test regarding the effect of economic factors on the resilience of rural communities in sistan region indicate that the multiple correlation between economic factors and resilience is equal to the coefficient of determination (r2=0.003), which shows that economic factors have no effect on the resilience of villagers in sistan region. also, the results of the waspas ranking technique confirm that the villagers located in nimroz and hirmand cities have the highest level of economic resilience against natural hazards and the villagers located in hamon city have the lowest level of economic resilience against hazards. they are natural. finally, it can be said that by increasing the resilience of rural communities in dealing with natural hazards and giving necessary knowledge to villagers in this field, the stability of rural areas can be provided.