واکاوی موانع و محدودیت های توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: بخش‏های مرکزی و زبرخان در شهرستان نیشابور)

توانمندسازی خانوارهای روستایی، یکی از مهم‌ترین اهدافی است که در تمام برنامه‌های توسعه روستایی مدنظر قرار می‌گیرد. زیرا دستیابی به توسعه روستایی بدون توانمندسازی اقشار ضعیف جامعه امکان‌پذیر نیست. لذا در این تحقیق تلاش شده است تا موانع و محدودیت‌های مطرح در توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی بخش‌های مرکزی و زبرخان شهرستان نیشابور مورد کنکاش قرار گیرد. روش تحقیق حاضر، توصیفی تحلیلی و مبتنی بر بررسی منابع اسنادی و بررسی‌های میدانی بوده است. داده‌های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه‌های روستا و خانوار و تکمیل فرم مشاهدات میدانی گردآوری شده است. خانوارهای روستایی ساکن در محدوده مورد مطالعه (33041 خانوار)، جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می‌دهند و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 373 نفر سرپرست خانوار تعیین گردیده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات، از طریق مدل تحلیل سلسله مراتبی(ahp) و با کمک نرم‌افزار expert choice و تحلیل‌های آماری و فضایی تحقیق نیز با استفاده از نرم‌افزارهای spss و arcgis انجام شده است. یافته‌های تحقیق گویای آن است که در 49.3 درصد از خانوارهای مورد مطالعه، سطح موانع و محدودیت‌های مطرح در توانمندسازی اقتصادی، در حد زیاد یا خیلی زیاد می‌باشد. از طرف دیگر، نتایج حاصل از مقایسه میانگین‌ سطح تاثیرگذاری عوامل مطرح در بروز یا تشدید موانع و محدودیت‌های توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی مورد مطالعه موید آن است که شاخص‌های مرتبط با کمبود فرصت‌های شغلی با ضریب 0.1733، پایین بودن درآمد و عدم اطمینان از ثبات آن با ضریب 0.1661 و ضعف منابع و نامناسب بودن روش‌های تولید با ضریب 0.0501، به ترتیب تاثیرگذارترین عوامل در بروز یا تشدید موانع و محدودیت‌ها به حساب می‌آیند.

Analysis of Barriers and Limitations to Economic Empowerment of Rural Households (Case study: Central and Zebarkhan Districts in Neyshabur County)

Empowerment of rural households is one of the most important goals in all rural development plans as it is impossible to achieve without empowering the less affluent segments of society. Therefore, this research attempted to investigate the barriers and limitations to economic empowerment of rural households in the Central and Zeberkhan Districts of Nishapur County. The research method was a descriptiveanalytic documentary field research. The required data were collected by completing village and household questionnaires and completing the field observation form. Rural households living in the study area (33041 households) constitute the statistical population of this study and the sample size has been determined using the Cochran’s formula, 373 heads of households. Data analysis was performed using the Analytic Hierarchy Process (AHP) technique by Expert Choice software. Statistical and spatial analyses were carried out by SPSS and ArcGIS. The findings showed that there were sever or extremely sever barriers and limitations to the economic empowerment of 49.3% of the studied households. On the other hand, the results of comparing the average level of influence of the factors in the occurrence or intensification of barriers and limitations of economic empowerment of rural households confirm that indicators related to the lack of job opportunities with a coefficient of 0.1733, low income and uncertainty of its stability with a coefficient of 0.1661 and the weakness of resources and the inadequacy of production methods with a coefficient of 0.0501, are the most influential factors in the occurrence or intensification of obstacles and restrictions, respectively.