ارزیابی مدیریت پایدار اراضی کشاورزی استان آذربایجان شرقی (مطالعه موردی شهرستان ملکان)

هدف پژوهش حاضر ارزیابی مدیریت پایدار اراضی کشاورزی در شهرستان ملکان می‌باشد. جامعه آماری شامل کشاورزان گندمکار بود که 162 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شده‌اند. ابزار تحقیق پرسشنامه‌ای بود که روایی آن بر اساس نظرات اساتید دانشگاه و کارشناسان جهاد کشاورزی شهرستان ملکان و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ (0.71) تایید شد. روش سنجش پایداری نیز مبتنی بر ساخت شاخص ترکیبی به تفکیک مولفه‌های شش‌گانه مدیریت پایدار اراضی بود. نتایج ارزیابی سطح پایداری مدیریت اراضی مشخص کرد که 19.1 درصد از کشاورزان در وضعیت ناپایدار، 34 درصد نسبتاً ناپایدار، 26.5 درصد نسبتاً پایدار و 20.4 درصد در وضعیت پایدار قرار داشتند. نتایج ضریب همبستگی نشان‌داد که ارتباط مثبت و معنی‌داری بین متغیر‌های سن و سابقه کار با مولفه‌های پایایی و قابلیت پذیرش، میزان زمین و درآمد کشاورزی با مولفه‌های پایایی، قابلیت پذیرش و دانش فنی، عملکرد گندم و میانگین مصرف کود شیمیایی با مولفه امنیت، تعداد قطعات اراضی با مولفه قابلیت پذیرش و میزان استفاده از ماشین‌آلات با مولفه‌های بهره‌وری، پایایی، قابلیت پذیرش و دانش فنی وجود داشت. همچنین ارتباط منفی و معنی‌داری بین متغیر‌های درآمد غیرکشاورزی با مولفه بهره‌وری و مصرف سموم شیمیایی با مولفه حفاظت دیده شد.

Assessing the Sustainability of Farm-land Management in the Eastern Azerbaijan Province (Case of Malekan County)

This paper aims to assess sustainable farmlands management in the Malekan County. The target population consisted of wheat growers among which 162 farmers were selected according to the multistage cluster selection method. The research tool used was a questionnaire whose face validity was confirmed by comments from faculty members and experts in the Malekan Agri Jihad and its reliability was confirmed using Cronbach’s alpha (average 0.71). Sustainability was measured by establishing composite index for six components of sustainable land management. The results of assessing sustainable land management revealed that 19.1% of the farmers were in an unsustainable situation, 34% of them were in a fairly unsustainable situation, 26.5% of them were in a fairly sustainable situation and 20.4% of them were in a sustainable situation. The results of correlation coefficient showed that there is a positive and significant relationship between age and farming experience with “stability and acceptability”, land size and farm income with “stability, acceptability and technical knowledge”, wheat yield and consumed fertilizer with “security”, land plots with “acceptability” and using farm machinery with “productivity, stability, acceptability and technical knowledge”. There is also a negative and significant relationship between nonfarm income and “productivity” and consumed fertilizers and “security”.