عوامل موثر در تمایل کشاورزان بر تداوم کشت توتون در استان مازندران

استان مازندران از جمله قطب‌های مهم تولید توتون در کشور می‌باشد. بررسی وضعیت کشت توتون به عنوان یک نظام تولید کالای تخصصی در این استان طی دوره 28 ساله بر مبنای مستندات موجود نشان‌گر کاهش کشت این محصول است. این مطالعه با هدف شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر تمایل کشاورزان بر ادامه کشت توتون در استان مازندران انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها در این تحقیق، پرسشنامه محقق‌ساخته بود که روایی آن با استفاده از نظرات گروهی از صاحب‌نظران تائید شد و پایایی آن بر مبنای سنجش ضریب آلفای کرونباخ برای بخش‌های مختلف پرسشنامه شامل عوامل محیطی، ترویجی، فنی، اجتماعی و حمایتی بالاتر از 75/0 بدست آمد. جامعه آماری این تحقیق را توتون‌کاران استان مازندران تشکیل می‌دهند که با بهر‌ه‌گیری از فرمول کوکران تعداد 147 نمونه به روش نمونه‌گیری طبقه‎ای متناسب انتخاب شدند. بر اساس نتایج تحلیل توصیفی 47/5درصد از کشاورزان به کشت توتون تمایل مثبت داشتند و مقایسه میانگین تمایل به ادامه کشت در رابطه با سن، سطح سواد، سابقه کشت و درآمد در دو جامعه (موافقان و مخالفان ادامه کشت) تفاوت معنی‌داری را نشان نداده ‌است. همچنین طبق نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون لجستیک متغیرهای خشکسالی و دیم بودن شرایط کشت، محصولات رقیب مانند برنج و گندم، نیروی کار خانواده و شفاف‌سازی درجات خرید به ترتیب با ضریب تاثیر 0/663، 1/079، 0/589 و 0/928 در مجموع 33 درصد تمایل و عدم تمایل کشاورزان نسبت به ادامه کشت توتون را پیش‌بینی نموده است. بر این اساس به منظور افزایش تمایل کشاورزان به ادامه کشت اتخاذ سیاست‌های قیمت گذاری مناسب و ارائه خدمات حمایتی مانند اعطای وام و اعتبارات، بیمه توتون‌کار و آشنای آنان با روش‌های مناسب زراعی و آماده‌سازی زمین با توجه به شرایط منطقه، توصیه می‌شود.

Factors Affecting Farmers tendency to Continue Tobacco Cultivation in Mazandaran Province

Mazandaran province is one of the important poles of Tobacco production in the country. Evaluation of Tobacco cultivation status as a specialized commodity production system in the province over a 28year period based on available evidence indicates a decline in cultivation of this crop. The aim of this study was to identify and analyze factors affecting farmers’ tendency to continue tobacco cultivation in Mazandaran province. Data collection tool was a questionnaire, its validity was confirmed by the opinion of a group of experts and its reliability was based on Cronbach’s alpha coefficient for different sections of the questionnaire, including environmental, extensional, technical, social and support factors above 0.75. The statistical population of this study is composed of tobacco farmers in Mazandaran province that Using Cochran sampling method, 147 samples were selected according to stratified sampling. According to descriptive analysis, 47.5% of farmers were positive about tobacco cultivation and the comparison of the mean tendency to continue cultivation in relation to age, literacy level, background tobacco farmers and income in the two communities (advocates and disagreeing continue to cultivate tobacco) did not show a significant difference. Also, according to the results of logistic regression analysis of drought and dry growing conditions, competing products such as rice and wheat, labor family and Transparency of purchase rates, respectively, with coefficient impact 0.663, 1.079, 0.589 and 0.628 has predicted a total of 33% of farmers’ willingness and unwillingness to continue growing tobacco. Accordingly, in order to increase the tendency of farmers to continue cultivating, it is recommended to adopt appropriate pricing policies and provide support services such as providing loans and credits, tobacco insurance and their familiarity with appropriate agricultural methods and land preparation according to the conditions of the region.