نقش جوامع روستایی در حفاظت از مراتع در شهرستان ماهنشان

هدف پژوهش حاضر بررسی اقدامات دامداران روستایی وابسته به مراتع در حفاظت از مراتع و تحلیل عوامل موثر بر آن، با استفاده از یک روش‌شناسی ترکیبی پیمایش و مطالعه موردی است. داده‌ها از طریق بررسی طرح‌های مرتع‌داری، گروه‌های متمرکز، پرسشنامه با نمونه‌ای تصادفی متشکل از 204 بهره‌بردار روستایی در شهرستان ماهنشان گردآوری گردیدند. داده‌ها با استفاده از نرم افزارهایspss20  و amos20 تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد، دانش بهر‌ه‌برداران درباره نقش، اهمیت و عوامل موثر بر تخریب مراتع نسبتاً بالا بود. اقدام آن‌ها در مورد عملیات مکانیکی در حد کم گزارش شد. اقدام بهره‌برداران در زمینه عملیات بیولوژیک و مدیریت چرا با متغیرهایی همچون اجرای طرح‌های مرتع‌داری، تعامل بهره‌برداران با نهادهای بیرونی، شرکت در دوره‌های ترویجی، سطح تحصیلات و سطح اراضی زراعی و باغی رابطه مثبت و معنی‌داری داشت. همچنین، بر اساس نتایج حاصل از تکنیک تحلیل مسیر، 37 درصد از واریانس اقدام بهره‌برداران در مورد حفاظت از مراتع به‌وسیله متغیرهای اقدامات اصلاحی احیایی مراتع، دانش افراد در مورد اقدامات حفاظتی، روابط با کارشناسان منابع طبیعی، تحصیلات، پرورش زنبورعسل و شرکت در دوره‌های ترویجی تبیین شد به طور کلی، فعالیت‌های ترویجی و روابط با کارشناسان در افزایش دانش بهره‌برداران و اقدام آن‌ها در حفاظت و بهره‌برداری پایدار از مراتع تاثیرگذار است.

The Role of Rural Communities in Conservation of Rangelands in Mahneshan Township

The aim of this study was to investigate the action of rangelanddepended livestock holders regarding rangeland conservation, including protection and rehabilitation activities and to analyse relevant influencing factors, using a mixed method of survey and case study. The data were collected through analysing existing documents, focus groups, semistructured and structured interviews using questionnaires submitted to 204 rural livestock holders in the Mahneshan Township. The quantitative data were analysed using SPSS and AMOS software. According to the results farmers’ knowledge regarding the role, importance and factors affecting rangeland degradation was relatively high, however they had a low level of knowledge and action about mechanical conservation techniques. The action of livestock holders in terms of biological conservation activities and grazing management showed a positive and signifincat corrletaion with variables such as implementing of rangeland projects, their interaction with external institutions, participating in extension training courses, education level and irrigated and rainfed agricultural land size. Moreover, based on a path analysis, 37% of the variance of the farmers’ actions regarding the rangeland conservation was explained by the variables such as rangeland rehabilitation actions, farmers’ conservation knowledge, farmers’ interaction with natural resources experts, beekeeping, and participating in extension training courses. Promotional and extension activities and farmers’ interaction with experts have a positive effect in enhancing farmers’ knowledge and actions for sustainable rangeland use and conservation.