بررسی وضعیت فقر در خانوارهای روستایی ایران طی پنج برنامه توسعه اقتصادی ایران: 1392-1368

فقر به مثابه یک پدیده نامطلوب اقتصادی-اجتماعی محسوب می‌شود و مهم‌ترین علل آن توزیع ناعادلانه درآمد در بین افراد در جامعه است. یکی از وظایف دولت‌ها آن است که با سیاست‌های مناسب جهت رفع فقر و کاهش نابرابری اقدام نمایند. اولین گام در جهت فقر‌زدایی، سنجش میزان فقر در سطح کشور می‌باشد. در این راستا با استفاده از داده‌های هزینه و درآمد خانوار‌های روستایی که توسط مرکز آمار ایران همه ساله منتشر می‌شود، ابتدا خط فقر را طی سال‌های 1392-1368 که پنج برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور به اجرا درآمده است با استفاده از هشت گروه کالایی، به روش سیستم مخارج خطی (les) و با استفاده از نظریه حداقل عادات نسبی (hles) محاسبه شد. سپس با استفاده از شاخص‌های سنجش فقر، وضعیت فقر در مناطق روستایی موردمطالعه قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از آن است که طی سال‌های مورد مطالعه، گرچه خط فقر در خانوارهای روستایی ایران دارای رشد متوسط 21.3 درصد بوده است، لیکن میزان و اندازه فقر در روستاها روند نزولی داشته است و شکاف فقر و شدت آن کاهش یافته است. بنابراین، عملکرد دولت در کاهش فقر نسبی طی پنج برنامه توسعه اقتصادی نسبتاً موفقیت‌آمیز بوده است.

The Study of Poverty in Iran’s Rural Households in Five Economic Development Plans: 1989-2013

Poverty is an undesirable economic and social phenomenon and one of the important causes of poverty is unfair distribution of income amongst the people. The governments should adopt suitable policies for eradication of poverty in the society. In this study, the poverty line of Iran’s rural households is estimated by the theory of relative habit of formation of linear expenditure system (RHLES) and by using data of household’s expenditure for 8 commodity groups over the periods of 19892013. Then, the position of poverty in rural regions is calculated by the indicators of headcount ratio, poverty gap and Foster, Greer and Thorbecke (FGT). The results of the study show that although the poverty line (minimum subsistence quantity) in Iran’s rural households has had an average growth of about 21.3 percent, the value of poverty indices are reduced during the five economic development plans. Thus, we may conclude that the government policies for the reduction of relative poverty in rural regions have been successful.