بررسی عوامل موثر بر تحولات ساختاری - کارکردی سکونت‌گاه‌های روستایی (مورد مطالعه: بخش کردیان-شهرستان جهرم)

سکونت گاه های انسانی تحت تاثیر عوامل و نیروهای فضاساز، همواره با تاثیرپذیری از فرآیندهای درونی و بیرونی مختلف در حال تغییر و تحول بوده اند. در این میان سکونت گاه های روستایی، به عنوان جزئی از نظام های جغرافیایی، که خود متشکل از اجزای مرتبط به یک دیگرند، متاثر از موقعیت و جایگاه مکانی– فضایی، نحوه تعامل یا ارتباط (درونی و بیرونی در مقیاس محلی و منطقه ای و ملی) خود، در گذر زمان همواره دست­خوش تغییراتی بوده که ساختار و کارکرد نواحی روستایی را در مناطق مختلف کم وبیش متحول ساخته است. تاثیربخشی نیروهای درونی و بیرونی به نوع و دامنه روابط و هم چنین، ویژگی های نهادهای اجتماعی روستا بستگی دارد. این نیروها بنیادهای اجتماع روستایی، چه بنیادهای محیطی– اکولوژیک و چه بنیادهای اجتماعی– اقتصادی را تحت تاثیر قرار می دهد. هدف از این پژوهش بررسی عوامل موثر بر تحولات ساختاری - کارکردی سکونت گاه های روستایی روستاهای بخش کردیان از توابع شهرستان جهرم است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی– تحلیلی بوده و از مجموع مطالعات میدانی وسیع، روش اسنادی و کتابخانه ای برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. به منظور بررسی تحولات ساختاری– کارکردی در این روستاها شاخص هایی در ابعاد مختلف (محیطی– اکولوژیکی، اجتماعی– فرهنگی، اقتصادی– معیشتی و کالبدی، فیزیکی) انتخاب شده است. جامعه آماری 1981 خانوار که با فرمول کوکران حجم نمونه 317 نفر برآورد گردید، ابزار پژوهش نیز پرسشنامه، ساکنان خانوار روستاها که روایی آن ازطرف عده­ای از متخصصین تایید شده، و برای تعیین میزان پایایی مقیاس اصلی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ میزان (0.77) استفاده شده است. پس از تهیه و تکمیل پرسشنامه، تجزیه­وتحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه با استفاده از آزمون t و همبستگی اسپیرمن و تفاوت میان این شاخص ها در تحولات روستاها مورد ارزیابی قرار گرفته شد. یافته ها نشان می دهد که در بعد محیطی– اکولوژیکی این روستاها شاهد افزایش چاه های عمیق، کاهش آب دهی چشمه و قنوات، تغییر در کاربری اراضی و از بعد اجتماعی با افزایش مهاجرفرستی و مهاجرپذیری، اقدام سیاست‌گذاری های دولت، از بعد اقتصادی رکود صنایع­دستی، امکان اشتغال در فعالیت های خدماتی صنعتی در بخش و خارج از بخش، از بعد کالبدی– فیزیکی تحول در شبکه معابر و تحول در ساخت وساز مساکن روستایی در اثر گسترش مناسبات روستا شهری مواجه بوده اند که این تحولات ساختاری تحولاتی در عرصه های کارکردی سکونت گاه های روستایی را به دنبال داشته است.