بررسی کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی نظام‌های بهره‌برداری خرد و دهقانی در روستاهای شهرستان میانه

خرده مالکی در روستا و پراکندگی قطعات اراضی یکی از عناصر ساختار سنتی کشاورزی در ایران است و بیشترین سهم را در تولیدات کشاورزی و اشتغال زایی بر عهده دارد. این نظام عمدتاً واحدهای موسوم به خرد و دهقانی زیر 10 هکتار را در اکثر روستاها شامل که هر بهره بردار معمولاً یک خانوار می باشد. این الگوی بهره برداری با داشتن ویژگی هایی چون ضعف سازمانی و ساختاری، پائین بودن سطح سواد و دانش فنی، عدم استفاده بهینه از منابع تولید، بالا بودن هزینه های تولید، و در نهایت غیراقتصادی بودن و عدم کارایی شناخته می شود. در پژوهش حاضر به منظور محاسبه و تعیین سطح کارایی نظام بهره‌برداری خرد و دهقانی اطلاعات مربوط به سال 1393 جمع آوری و از روش تحلیل پوششی داده‌ها استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق 9600 نفر بهره‌بردار خرد و دهقانی زیر ده هکتار می باشد که عمدتاً در روستاها بوده و با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای آزمودنی ها حجم نمونه محاسبه شده 48 به دست آمد و در مجموع 60 پرسشنامه با دقت بالایی تکمیل گردید، نتایج بدست آمده از تحقیق نشان داد که میانگین کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی مزارع خرد و دهقانی مورد مطالعه روستاهای شهرستان میانه به ترتیب برابر با 60.03، 60.06، 34.02 می باشد که بیانگر قابل افزایش بودن کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی به میزان 39.7 ، 39.4 و 65.8 درصد می باشد. که نشان‌دهنده ضعف در دانش فنی موجود، مدیریت مزارع و عدم استفاده از مقیاس بهینه می باشد. لذا لزوم افزایش دانش فنی جهت تخصیص بهینه منابع و همچنین بکارگیری مطلوب نهاده ها لازم می باشد.