تحلیل زبان‌ شناختی سوره مزّمّل؛ نگاهی نقش ‌گرایانه

مقالۀ پیش رو تلاشی است در راستای تحلیل آیات سورۀ مزّمّل بر اساس نظریۀ نقشگرای نظام مند هلیدی. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ساز و کار های مربوط به بازنمایی مقولات وجه نمایی، یافتن انواع نقش‌های گفتاری به کار رفته در متن این سوره، مشخص ساختن انواع فرایند های به‌کاررفته و در پایان، یافتن انواع ساخت های آغازگری است. نتایج پژوهش حاکی از این است که بر اساس فرانقش بینافردی، وجه غالب در اکثر بند های این سوره وجه خبری است و این نتیجه مبیّن این نکته است که  بیشتر آیات جنبۀ واقع گرایانه و توصیف حقایق دارند و همچنین، خداوند می خواهد با استفادۀ بیشتر از این وجه، قطعیّت سخن خود را برساند و نوعی حسّ اطمینان در مخاطب ایجاد کند. همچنین، زمانِ حال، زمان غالب در متن سورۀ مزبور است و ازآنجا که  زمان حال زمانی است که دامنۀ آن وسیع و درواقع شامل همۀ زمان ها نیز می تواند باشد، گوینده در متن این سوره بیشتر افعالی با زمان حال را به کار برده است. بررسی قطبیّت بند ها حاکی از درصد بالای قطبیتِ مثبت نسبت به قطبیت منفی است و این غالب‌بودن قطبیت مثبت درکنار غالب‌بودن وجه خبری،  قطعیت سخن گوینده را بیشتر می کند. به‌علاوه، بر اساس فرانقش بازنمودی، فرایند مادی بیشترین بسامد را در متن سوره دارد. فراوانی بالای فرایند مادی به‌دلیل عینی‌بودن کلام در متن سوره است؛ هرچه سخن عینی تر باشد، متن تاثیرگذار تر است. بر اساس فرانقش متنی، ساخت آغازگر بیشتر بند ها بی‌نشان است و این غالب‌بودن نشان می دهد که گوینده در تلاش است تا از همان سازوکار متداول در زبان روزمره، در ساخت اطلاعی بهره بگیرد.

a linguistic analysis of surah al-muzammil: a functional perspective

this paper analyzes surah al-muzammil via halliday’s systemic functional linguistics (sfl). the study mainly aims to investigate the mechanisms related to the representation of the modality, to specify the process types, and finally, to find the types of thematic structure. in terms of interpersonal metafunction, the theme is the dominant aspect in most of the clauses of surah al-muzammil; this result shows that most of the verses have a realistic aspect and description of facts, and also god wants to make his words firm by using more of this mood, delivering and creating a sense of confidence in the audience as well. moreover, the present tense is the dominant tense in surah al-muzammil. since the scope of the present tense is vast and can include all tenses, the speaker has used chiefly present tense verbs in the surah. examining the polarity of clauses indicates a high percentage of positive polarity compared to negative polarity, and this predominance of positive polarity, along with the predominance of theme, increases the speaker’s confidence. in addition, based on the ideational metafunction, the material process has the highest frequency in the surah. the high frequency of the material process is due to the objectiveness of the word in the text of the surah- the more objective the speech, the more influential the text. as to the textual metafunction, most of the clauses’ thematic structure is unmarked, indicating that the speaker tries to use the same typical mechanism in everyday language to construct information structure.