استعاره در رنگ‌ واژه‌های زبان فارسی

رنگ‌ واژه‌ها پرتویی از نظام مفهومی انسان‌اند که بازتابی از ویژگی‌های شناختی و زبانی او را بازنمایی می‌کنند. نظام مفهومی انسان اساساً ماهیتی استعاری دارد. استعاره سازوکاری شناختی و از جمله شگردهای زبانی است که می‌تواند در رنگ‌ واژه‌سازی و گسترش مقوله‌ای رنگ‌ها نقش‌آفرینی کند. این پژوهش به بررسی استعاره در رنگ‌واژه‌‌های فارسی و ساخت استعاری مقوله‌های رنگ در زبان فارسی پرداخته است. در این پژوهش، بر پایۀ رویکرد معنی‌شناسی واژگانیِ شناختی، 910 رنگ‌واژه در زبان فارسی تحلیل شده است. پس از توصیف حوزه‌های معنایی موثر در کاربرد استعاری رنگ‌واژه‌های فارسی و تحلیل ساخت استعاری مقوله‌های رنگ، به بسامد کاربرد حوزه‌های معنایی در رنگ‌واژه‌ها و گرایش مقوله‌های رنگ برای مشارکت در ساخت استعاری رنگ‌واژه‌های فارسی پرداخته شده است. استعاره از جمله سازوکارهای شناختی است که در شکل‌گیری مقوله‌های رنگ در زبان فارسی و گسترش مفهومی آنها نقشی اساسی دارد. حوزه‌هایی که پدیده‌های آنها در ساخت استعاری رنگ‌واژ‌های زبان فارسی مشاهده شده‌اند عبارت‌اند از: حوزۀ گیاه، حوزۀ جانور، حوزۀ خوراک، حوزۀ بدن، حوزۀ کانی، حوزۀ پدیدۀ طبیعی و حوزۀ اشیاء. بسامد کاربرد و توزیع این حوزه‌های معنایی در مقوله‌های رنگ فارسی یکسان نیست. علاوه‌براین، میزان مشارکت مقوله‌های رنگ در ساخت استعاری رنگ‌واژه‌های فارسی و گرایش هر کدام از آنها به حوزه‌های معنایی مبدا در نگاشت استعاری نیز متفاوت است.

metaphor in persian color terms

color terms are radiation of the human conceptual system that represents a reflection of his cognitive and linguistic features. thehuman conceptual system is fundamentally metaphorical in nature.metaphor is a cognitive mechanism and one of the linguistic strategiesthat can play a part in color term formation and categorical extension ofcolors. this study has taken metaphor in persian color terms and themetaphorical structure of color categories in the persian language intoconsideration. in this study, based on cognitive lexical semantics, 910color terms in persian have been analyzed. after describing semanticdomains in the metaphorical formation of persian color terms andanalyzing the metaphorical structure of persian color terms, thefrequency of semantic domains’ application in persian color terms andcolor categories’ tendency for participation in the metaphoricalstructure of persian color terms have been investigated. metaphor is oneof the cognitive mechanisms that have a significant role in forming color categories and their conceptual extension in persian.