رده‌شناسی زبان از منظر دستور نقشگرای نظام‌مند

دستور نقشگرای نظام‌ مند نظریه ‌ای است بسیار قوی و آن قدر انعطاف‌ پذیر که به شاخه‌ های مطالعاتی بسیار متنوعی، از جمله رشد زبان در کودک، زبان‌شناسی آموزشی، زبان ‌شناسی رایانشی و زبان‌ شناسی بالینی ورود می ‌کند. یکی دیگر از کاربردهای پژوهشی نظریه‌ یاد شده «رده ‌شناسی زبان» است. شاخه‌ مطالعاتی رده‌ شناسی زبان در چارچوب دستور نقشگرای نظام‌ مند را «رده ‌شناسی نقشگرای نظام‌ مند» یا به‌اختصار «رده‌شناسی نظام‌ مند» می ‌نامند. در این مقاله، تلاش کرده‌ ایم ضمن معرفی اجمالی کتاب «رده‌ شناسی زبان: منظری نقشگرا»، تصویری از رده ‌شناسی نظام‌ مند به دست دهیم. بدین‌منظور، ابتدا رویکردهای غالب در رده‌ شناسی زبان، یعنی رده‌ شناسی کل ‌گرا و رده‌شناسی جزءگرا، و نیز مطالعات انجام‌شده در چارچوب آن رویکردها را به‌اجمال مرور کرده ‌ایم. در ادامه، موازی با فصل ‌های کتاب «رده‌ شناسی زبان: منظری نقشگرا» به ذکر نکاتی کلیدی پیرامون رده‌ شناسی نظام ‌مند پرداخته‌ ایم. از آن جا که هدف اصلی رده‌ شناسی نظام ‌مند «دست یابی به تعمیم‌هایی تجربی» است، بخش عمده‌ معرفی رده‌شناسی نظام‌ مند در این مقاله به تعمیم‌ های رده ‌شناختی و «رده‌ شناسی ترتیب واژه» اختصاص یافته است.

language typology from the perspective of systemic functional grammar

in this paper, we have made an attempt to introduce an interdisciplinary research area called 'systemic functional typology'. to do so, at first, we have briefly reviewed the dominant approaches to language typology, i.e. holistic typology and partial typology, and the studies conducted in the framework of those approaches. then parallel with the chapters of the book “language typology: a functional perspective”, edited by caffarel et al. (2004), we have touched upon the key points in systemic functional typology. since the main objective of systemic functional typology is ‘to achieve empirical generalizations’, a large part of the introduction of systemic functional typology in this paper has been devoted to matthiessen (2004)’s typological generalizations. in the end, matthiessen (2004)’s analysis of ‘word order typology’ has been touched upon, too.