بررسی مولفه‌های ترتیب واژه در زبان لری خرم‌آبادی

زبان لری خرم‌آبادی از زبان‌‌های جنوب غربی ایران به شمار می‌‌رود و مانند دیگر زبان‌ها دارای ویژگی‌ها‌ی دستوری و رده‌شناختی خاص خود است. امروزه تاثیر و نفوذ فارسی روی گونه لری موجب شده که به تدریج این زبان‌ به عنوان زبانی در خطر به فراموشی سپرده شود و همین امر ضرورت مطالعۀ زبان‌شناختی این گونۀ محلی را با هدفِ ثبت و تدوینِ قواعد دستوری حاکم بر آن ایجاد می‌کند. از این رو در مقالۀ حاضر به مولفه‌‌های ترتیب واژه در این زبان پرداخته شده است. روش کار در این پژوهش به‌ترتیب شامل تهیۀ پرسش‌نامه، مصاحبه با گویشوران اصیل لر خرم‌آبادی، آوانویسی داده‌ها و تحلیل رده‌شناختی این زبان است. به منظور تحلیل داده‌‌ها، ترتیب و توالی واژه‌ها بر اساس مولفه‌های ترتیب واژۀ درایر با ارائۀ نمونه‌های گویشی محک زده شد. بررسی‌ها نشان داد که در این زبان برای نمونه، حرف اضافه به صورت پیش‌اضافه و بند موصولی، مضاف‌الیه، فعل اسنادی، فعل و فعل اصلی به‌ترتیب پس از هسته اسمی، مضاف، گزاره (مسند)، قید حالت و فعل کمکی می‌آیند. در نتیجه این زبان گرایش به سمت فعل میانی قوی دارد. هم‌چنین، این زبان به لحاظ مولفه ترتیب واژه مانند فارسی عمل می کند.

investigating the components of word order in khorramabad lori language

khorramabad lori language is one of the languages of southwest of iran and like other languages it has its own grammatical and typological features. today, because of the effect of persian on lori, as an endangered language, it goes to disappear and this requires linguistic analysis of this topic with the goal of formulating the grammatical rules governing that. thus, this article addresses the components of word order in this language. the method includes preparing a questionnaire, interviewing with native speakers, transcribing the gathered data and typological analysis of this language. in order to analyze data, the order and sequence of words were tested in according to components of dryer’s word order pattern by providing dialectic samples. the investigations reveal that for example adposition comes in the form of preposition; and relative clause, noun, attributive verb, verb and main verb come after nominal head, genitive, predicate, adverb of manner and auxiliary verb respectively. at result, tendency of this language is on strong verb initial. also, this language acts like persian in terms of the component of word order.