زبان معیار و شاخص‌های آن در نوشته‌های تحقیقی محمدعلی اسلامی نُدوشن

زبان معیار یکی از گونه‌های نوشتن در محافل علمی و دانشگاهی است که مهم‌ترین هدفش انتقال صحیح و سریع و دقیقِ مفاهیم به مخاطب است. از دهۀ چهل به بعد در میان پژوهشگران مباحث دربارۀ تعریف زبان معیار و مصادیق آن مطرح شده  که تا به امروز ادامه داشته است. اگرچه وحدتی دربارۀ چیستی و چگونگی زبان معیار وجود نداشته، اما می‌توان گفت که این گونۀ زبانی به‌واسطۀ آثار مکتوب علمی ادیبان برجستۀ معاصر  در کتاب‌ها و نشریه‌ها تثبیت یافته است. هدف از نگارش این مقاله آن است که تعریف مشخصی از زبان معیار و همچنین مصادیق آن ارائه شود و براساس آن،  نوشته‌های علمی یکی از نویسندگان مطرح و پرکار معاصر یعنی محمدعلی اسلامی ندوشن سنجیده شود. مرور نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اسلامی ندوشن ضمن الگوپذیری از گویندگان سرآمد زبان فارسی همچون سعدی و فاصله‌گیری از عناصر ادبی و دوری‌گزینی از خطاهای زبانی، به رعایت ساده‌نویسی و کوتاه‌نویسی در نوشته‌های خود نظر داشته و در این چارچوب مشخص، توانمندی‌های فردی و انعطاف‌پذیری‌های سبکی خود را نمایان ساخته است. وی در طی بیش از شصت سال نویسندگی خود، نثری مبتنی بر کارکرد طبیعی زبان به یادگار گذاشته است که عوام با آن ارتباط برقرار کرده و خواص آن را پسندیده‌اند.

standard language and its instances in mohammad-ali eslami nodushan’s research works

standard language is a genre of writing in scientific and academic contexts whose main objective is the fast and accurate transfer of concepts to the audience. for more than half a century there have been discussions among scholars as to the definition and instances of the standard language. although there is no consensus among scholars vis-à-vis the standard language, it can be said that this language register has established itself through contemporary, and scientific written texts published in books and academic journals. this paper aims to describe standard language and show its uses and examples in the works of one of the prolific and outstanding contemporary writers, namely, mohammad-ali eslami nodushan. the results reveal that eslami nodushan has followed the role model of distinguished persian writers such as sa’adi while simultaneously has distanced himself from literary devices and has opted for an error-free language. also, he was more inclined to write short and simple sentences and he could prove his own abilities and show his personal style and flexibility. writing for more than sixty years, eslami nodushan has left behind a prose based on the natural functions of language that ordinary people can communicate with and experts have taken a liking to.