بررسی فرایندهای واژه‌آفرینی و واژه‌سازی در کودکان 2 تا 6 سالۀ فارسی ‌زبان تهرانی

در پژوهش حاضر به بررسی فرایندهای ساخت واژه در 121 کودک 2 تا 6 سالۀ فارسی‌زبان تهرانی پرداخته شده است. داده‌های پژوهش از طریق مشاهدۀ رفتار زبانی و مصاحبه با این کودکان و والدین آن‌ها، و پرسش‌نامۀ کتبی جمع‌آوری شده، و سپس بر اساس چارچوب بوی (2007) دسته‌بندی و تحلیل شدند. نتایج حاصل نشان داد که در میان فرایندهای واژه‌سازی، اشتقاق بیشترین میزان کاربرد، و دوگان‌سازی کمترین کاربرد را داشته است. از میان فرایندهای واژه آفرینی نیز کوتاه سازی کاربرد بیشتری نسبت به آمیزش داشته است. در میان کل فرایندها نیز ابداع با 26% بیشترین میزان کاربرد را داراست. همچنین به نظر می‌رسد نوع واژه‌های ساخته‌شده با سن کودک ارتباط مستقیم دارد. فرایند ابداع بیشترین میزان کاربرد را در میان کودکان دوساله دارد و با افزایش سن کودک فرایند‌هایی چون ابداع و کوتاه‌سازی جای خود را به فرایندهای صرفی نظیر ترکیب و اشتقاق می‌دهند، به طوری که در سنین 4 تا 6 سال میزان استفاده از فرایند‌های ترکیب و اشتقاق برای ساخت واژه‌های جدید بیشتر می‌شود. یکی از مهم‌ترین دلایل این امر را می‌توان میزان شناخت و آگاهی کودک نسبت به فرایندهای صرفی واژه‌سازی دانست که با افزایش سن او ارتقاء می‌یابد.

an investigation of the word creation and word-formation processes in tehrani persian-speaking children aged 2 to 6 years old

the present study examines the word-formation processes in 121 persian-speaking children between 2-6 years of age from tehran. the research data were collected through observation, interview with children and their parents, and questionnaire, and were then classified and analyzed based on the framework presented in booij (2007). the results indicated that among the word-formation processes, derivation has the most frequent usage, and reduplication has the least one. among the word-creation processes, shortening has been used more than blending. moreover, among all the processes observed, coinage with 26% is the most frequent. according to the other findings of the research, it seems that the type of words made is directly related to the age of the child. coinage has the most frequent usage among two-year-old children and with the increase of their age, processes like coinage and shortening are replaced with morphological processes, so that at the ages of 4 to 6 years old, the frequency of compounding and derivation increases in formation of the new words. one of the most important reasons for this can be the children’s cognition and awareness of morphological processes, which improves with the increase of their age.