رابطۀ ساز‌وکارهای شناختی و خواندن در کودکان دبستانی با توجه به ماهیت خط فارسی

از آنجا که بر پایه‌ یافته‌های پیشین، عمق خط بر رابطۀ بین سازوکارهای شناختی و خواندن تاثیر می‌گذارد، می‌توان الگوهای متفاوتی را با توجه به میزان شفافیت یا تیرگی نظام خطی زبان‌ها انتظار داشت. هدف اصلی از انجام این پژوهش بررسی رابطۀ آگاهی واجی، حافظۀ فعال واجی و نامگذاری خودکار سریع با سرعت خواندن و صحت خواندن در کودکان فارسی‌زبان بود. آزمودنی‌ها شامل 75 کودک فارسی‌زبان تک‌زبانۀ سالم و طبیعی (میانگین سنی 6/121 ماه) پایه‌های سوم، چهارم و پنجم از طبقه‌های اجتماعی متوسط و بالاتر شهر زاهدان بودند و از هر پایه، 25 کودک به شیوۀ نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. 9 خرده‌آزمون برای سنجش متغیرهای ضریب هوشی، سرعت خواندن، صحت خواندن، حافظۀ فعال واجی، آگاهی واجی و نامگذاری خودکار سریع اجرا گردید. یافته‌ها نشان دادند که رابطۀ قوی و معنی‌داری بین نامگذاری خودکار سریع و سرعت خواندن وجود دارد. رابطۀ بین این متغیر و صحت خواندن متوسط و معنی‌دار بود. آگاهی واجی، رابطۀ نسبتاً قوی و معنی‌داری با سرعت خواندن و صحت خواندن داشت. حافظۀ فعال واجی با سرعت خواندن رابطۀ معنی‌دار و متوسطی داشت. این متغیر رابطۀ معنی‌داری با صحت خواندن نداشت. پیرامون رابطۀ نامگذاری خودکار سریع، آگاهی واجی و حافظۀ فعال واجی با خواندن می‌توان گفت این رابطه تا حدود زیادی شبیه رابطه‌ای است که بین این متغیرها و خواندن درخط‌های الفبایی ناپایدار نظیر انگلیسی و عبری گزارش شده است. یافته‌های پژوهش دلالت بر آن دارند که پیش‌بین‌های شناختی خواندن تا حدود قابل‌توجهی تحت تاثیر عامل شفافیت خط قرار می‌گیرند.

The Correlation Between Cognitive Mechanisms and Reading in Elementary School Children With Respect to Persian Orthography

Since, based on previous findings, orthographic depth affects the nature of cognitive mechanisms, different patterns can be expected depending on the degrees of transparency or opacity of the orthographic systems of languages. The main purpose of this study was to investigate the relationship between rapid automatized naming, phonological awareness, and phonological working memory with reading speed and reading accuracy in Persian. The participants included 75 healthy and normal monolingual Persian-speaking children (mean age 121.6 months) studying in Grades 3-5 in Zahedan elementary schools. From each grade, 25 children were selected by purposive sampling. All children belonged to the middle and upper social classes. 9 subtests were administered to the children to measure the variables of IQ, reading speed, reading accuracy, phonological working memory, phonological awareness and rapid automatized naming. The results indicated that there is a strong and significant relationship between rapid automatized naming and reading speed. The relationship between this variable and reading accuracy was moderate and significant. Phonological awareness had a relatively strong and significant relationship with reading speed and reading accuracy. Phonological working memory had a significant and moderate relationship with reading speed. It did not have a significant relationship with the reading accuracy. Regarding the relationship between these cognitive predictors and reading in Persian, it can be inferred that it is very similar to the relationship between these variables and reading, which has been reported in inconsistent orthographies like English and Hebrew. The results indicate that the cognitive predictors are significantly affected by the orthographic transparency.