بررسی حوزۀ مفهومی فعل «شنیدن» در زبان فارسی در چارچوب نظریۀ معناشناسی قالب و اتخاذ اصول شبکۀ فریم‌نت

تمایزات واژگانی میان زبان‌ها، بیانگر تفاوت در فرهنگ‌های مرتبط با هر زبان است. واژه‌های چندمعنا در هر فرهنگ، می‌تواند نمودی از این قبیل تمایزات واژگانی در یک زبان باشد. در معناشناسی شناختی، رویکردهای مختلفی به پدیدۀ چندمعنایی در زبان وجود دارد؛ نظریۀ معناشناسی قالبی یکی از این رویکردها در معناشناسی شناختی است که به مسئلۀ چندمعنایی، از منظر قالب‌های معنایی نگریسته است. صورت تکامل‌یافته‌ این نظریه، در شبکۀ معنایی فریم‌نت، تحقق پیدا کرده است. قالب‌های معنایی بسته‌هایی معنایی هستند و هرکدام از قالب‌ها از برخی مولفه‌های معنایی تشکیل شده‌اند. روابط معنایی در این شبکه، به‌صورت روابط میان‌قالبی ارائه شده است. در این مقاله، سعی بر آن است تا تحلیلی معنایی و پیکره‌بنیاد از چندمعنایی افعال «شنیدن» و «گوش‌دادن» در زبان فارسی، بر مبنای اصول شبکۀ فریم‌نت در زبان انگلیسی، ارائه شود. براین‌اساس، دو کلیدواژۀ مذکور، در پیکره‌های موجود در پایگاه دادۀ زبان فارسی، بررسی شدند و از میان مفاهیم موجود در جملات شاهد، هفت قالب معنایی «حس فعال»، «ادراک حسی»، «جستجو»، «آگاهی»، «فهمیدن»، «اطاعت» و «توجه» و سه رابطۀ میان‌قالبی «توارث» میان قالب والد «ادراک» و فرزند «حس فعال» و قالب والد «ادراک» و فرزند «ادراک حسی» و قالب والد «آگاهی» و فرزند «فهمیدن»، یک رابطۀ میان‌قالبی «کاربرد» میان قالب والد «توجه» و فرزند «حس فعال» و یک رابطۀ میان‌قالبی «بیشتر» میان قالب‌های «حس فعال» و «ادراک حسی» استخراج شد. نتایج تحلیل‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که رویکرد حاضر به پدیدۀ چندمعنایی، رویکردی کارآمد برای بررسی چندمعنایی افعال «شنیدن» و «گوش‌دادن» در زبان فارسی است.

Study of the Verbs Listening and Hearing in Persian Adopting the Principles of FrameNet

Vocabulary differences between languages indicate differences in the cultures associated with each language. Polysemous words in any culture can be an expression of such lexical differences in a language. In cognitive semantics, there are different approaches to the polysemous phenomenon in language; The theory of Frame semantics is one of these approaches in cognitive semantics that has looked at the issue of polysemy from the perspective of semantic frames. The revised form of this theory has been realized in FrameNet . Semantic frames are semantic packages and each frame is composed of semantic components called frame elements. Semantic relationships in this network are presented as relationships between semantic frames. In this article, an attempt is made to provide a semantic and corpus-based analysis of the polysemy of the conceptual domain of the verb &Listening& in Persian based on the principles of the FrameNet network in English. Accordingly, the keywords &šeno&, & šenid& and &guš& have been studied in the Persian database . Among the concepts found in sentences extracted from the corpus, six semantic frames of Perception_active, Perception_experience, Awareness, Compliance, Seeking and Attention and two &inheritance& Frame to frame relations between &Perception-Active& and &Perception-Experience& Frames and &use& Frame to frame relations between &Attention& and Perception-Active& Frames were extracted. The results of the analysis show that the current approach to the phenomenon of polysemy is an efficient approach to study the meaning of the verb &Listening& in Persian and can provide a picture of Persian language culture in this conceptual area.