نمود در ترکیب‌ فعلی: پژوهشی‌ پیکره‌بنیاد

در این نوشتار نمود دستوری و واژگانی و انواع آنها در ترکیب‌های فعلی زبان فارسی معاصر بررسی شده است. داده‌های این پژوهش برگرفته‌از رساله دکتری نگارنده (غنچه‌پور، 1392) و بالغ بر 8579  واژه مرکب فعلی است که از فرهنگ بزرگ سخن (انوری، 1386) استخراج شده است. بررسی پیکرۀ فوق نشان داد که دو نوع نمود دستوری و واژگانی که در فعل و جملات گزارش شده است، در ترکیب‌فعلی نیز وجود دارد و ساختار درونی ترکیب‌های فعلی در زبان فارسی نشان دهندۀ گسترۀ زمانی و وجه انجام کنش یا حالت هستند. علاوه‌بر‌این، ترکیب‌های فعلی به‌لحاظ نمود دستوری، در دو طبقۀ کامل (تداومی، غیرتداومی، برآیندی و تجربه‌ای) و ناقص (تکراری، عادتی و مستمر) دسته‌بندی شده اند. همچنین، این واژه‌های مرکب به‌لحاظ نمود واژگانی، با‌‌توجه‌به مولفه‌های معناییِ [±پویایی]، [±سنجه‌ای]، [±‌غایی] و [±تداومی]، به دو طبقۀ کلی ایستا و غیرایستا متمایز شد ه اند. ترکیب‌های فعلی غیرایستا نیز به انواع غیرسنجه‌ای (کنشی و تک‌رویدادی)، سنجه‌ای بسته (دو‌نقطه‌ای و چندنقطه‌ای) و سنجه‌ای باز متمایز و مشخص گشته اند.

Aspect in Synthetic Compounds: A Corpus-based study

In the present study, grammatical and lexical aspects and their types were studied in synthetic compounds of modern Persian. The research data was derived from the dissertation of Ghonchepour (2014) and includes 8579 synthetic compound words taken from Farhangibuzurgi soxan (Anvari, 2007). The study of this corpus showed that grammatical and lexical aspects which have been reported in verbs and sentences are observed in synthetic compound words. The internal structure of Persian synthetic compound words showed time range and action or state phases of doing. Grammatical aspect in synthetic compound words is of two perfective and imperfective types. The perfective aspect includes the persistence, nonpersistence, resultative and experiential types. Iterative, habitual and progressive aspects are subtypes of imperfective aspect. Based on [±durative], [±dynamic], [±scalar] and [±telic] features, two stative and dynamic synthetic compound nouns in Persian were differentiated. The dynamic lexical aspect includes nonscalar (action and semelfactive) and scalar categories. The scalar aspect was also classified into closed (twopoint and multipoint) and open types.