تحلیل استعاره‌های بوستان سعدی بر اساس نظریه آمیزه مفهومی

هدف این پژوهش، توصیف و تحلیل حوزه‌های مفهومی به کار رفته در استعاره‌های بوستان سعدی بر اساس نظریه آمیزه مفهومی مطرح شده توسط فوکونیه و ترنر (1998، 2002) می‌باشد. در این نظریه، برای توصیف و تحلیل استعاره‌ها از فضاهای ذهنی استفاده می‌شود که عبارتند از: دو فضای دروندادی، یک فضای عام و یک فضای آمیخته. در این پژوهش، فضاهای ذهنی هر استعاره در بوستان سعدی توصیف شده است تا مشخص شود در هر استعاره از چه حوزه‌های مفهومی در ساخت فضاهای ذهنی استفاده گردیده است. سپس، معنادار بودن و یا معنادار نبودن استفاده از این حوزه‌های مفهومی با استفاده از آزمون خی دو در نرم‌افزار اس. پی. اس. اس. اندازه‌گیری شده است. نتایج نشان می‌دهد حوزه‌های مفهومی به‌کار رفته در استعاره‌های بوستان سعدی را می توان در 13 گروه دسته‌بندی نمود که عبارتند از: (1) جاندار‌پنداری، (2) سفر برای مفهوم زندگی، (3) استفاده از جهت‌ها برای هستارهای مثبت و منفی، (4) پدیده‌های طبیعی، (5) حیوانات، (6) مزه‌ها، (7) کشاورزی، (8) اعضای بدن، (9) مظروف بودن هستارهایی که ظرف نیستند، (10) اشیا، (11) افعال، (12) شخصیت‌های انسانی و (13) محل‌. هنگام ساخت استعاره‌ها، این حوزه‌های مفهومی در یک فضای دروندادی قرار گرفته و همراه با فضای دروندادی دیگری که هدف شاعر محسوب می‌شود، به فضای آمیخته فرافکنی شده و استعاره را می‌سازند. آنگونه که نتایج این پژوهش نشان می‌دهد؛ تمام استعاره‌های بوستان سعدی را می‌توان براساس حوزه‌های مفهومی که در ساخت فضاهای ذهنی مطرح شده در نظریه آمیزه مفهومی نقش دارند، مورد توصیف و تحلیل قرار داد.

The Analysis of Metaphors of Saadi’s Boostan Based on Conceptual Blending Theory

The aim of the present study study is to describe and analyze the conceptual domains used in metaphors of Saadi’s Boostan based on conceptual blending theory as presented by Fauconnier and Turner (1998, 2002). This theory uses mental spaces to describe and analyze metaphors that are two input spaces: a generic space and a blended space. In this research the mental spaces of each metaphor in Saadi’s Boostan are described to determine which conceptual domains are involved in the construction of mental spaces in each metaphor. Then, the significance or nonsignificance of using these conceptual domains are measured using X2 test in SPSS. The results show that the conceptual domains used in the metaphors of Saadi’s Boostan can be grouped into 13 groups: (1) personification, (2) journey for the life concept, (3) using orientation for positive and negative entities, (4) natural phenomena, (5) animals, (6) tastes, (7) agriculture (8) body organs, (9) being containment by noncontainers, (10) things, (11) actions, (12) human characters, and (13) locations. When constructing metaphors, these conceptual domains are embedded in an input space and together with the other input space intended by the poet, are projected into a blended space and make a metaphor. The results show that all the metaphors of Saadi’s Boostan can be described and analyzed based on conceptual domains in constructing the mental spaces suggested in conceptual blending theory