واکاوی فرهنگ و نقش آن در سیاست‌گذاری‌های/ برنامه‌ریزی‌های آموزش زبان (مطالعه موردی: آموزش زبان عربی در ایران)

زبان به عنوان برترین پدیده فرهنگی و تمدنی، یکی از مهارت‌هایی است که ما از سنت خارجی و اجتماع گویشوران کسب می‌کنیم. افزون بر این، زبان به عنوان مهم‌ترین عامل انتقال فرهنگ و میراث گذشته، نقش تعیین‌کننده‌ای در تبیین و ساماندهی افکار و اعتقادات افراد جامعه دارد که این عامل یکی از مولفه‌های اصلی تشکیل هویت، شخصیت و فرهنگ جوامع محسوب می‌شود. با نگاهی به روابط درهم تنیده ایران و اعراب در ابعاد مختلف فرهنگی، دینی، سیاسی، سوق‌الجیشی و... می‌توان به‌راحتی به داد وستد زبانی و از طریق آن تاثیر و تاثر فرهنگی و تمدنی در طول تاریخ پی برد؛ رابطه‌ای که بیش از هر چیز دیگر در دو سطح زبان و فرهنگ نمود می‌یابد. نکته حایز اهمیت درباره فراگیری یک زبان خارجی این است که با نگاهی به رویکرد فرهنگی جوامع به زبان‌های بیگانه درمی‌یابیم که این رویکرد متاثر از فرهنگ به معنای عام کلمه است. سیاست‌گذاری‌های کلان آموزش زبان عربی در ایران نیز خواسته و ناخواسته متاثر از همین رویکرد و نگرش فرهنگی می‌باشد که در بسیاری از مواقع، این نگرش به سبب چالش‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با اهداف و راهبردهای کلان این رشته در تضاد است. در نوشته حاضر، سعی بر آن است که پس از تحلیل روابط زبانی‌ فرهنگی خوب و دوستانه ایران و جهان عرب در گذشته‌های تاریخ، علل و اسباب افول فراگیری زبان عربی را از دو منظر فرهنگی و سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های زبانی بازنگری کنیم و از این رهگذر، برنامه‌ها و راهکاریی بنیادین را برای بسط آموزش زبان عربی به معنای کاربردی آن در دو سطح عمومی و تخصصی ارائه نماییم.

Analyzing Culture and its Role in Policy Making/Planning for Language Teaching: A Case Study of Teaching Arabic Language in Iran

Language, as the highest cultural and civilizational phenomenon, is one of the skills acquired through the foreign traditions and community of speakers. Meanwhile, language, as the most important factor in transmitting the past culture and heritage, has a significant role in clarifying and organizing the thoughts and beliefs of society, which is considered as one of the main constituents of identity, personality and culture of societies. Language transaction and cultural and civilizational impacts can be realized throughout history by looking at the intertwined relationships of Arabs and Iranians in different cultural, religious, political, strategic, and other dimensions. These relationships are revealed at two levels of language and culture more than anything else. An important point regarding learning a foreign language is that the cultural approach of communities to foreign languages is influenced by the culture in the broad sense of word. Macro policies of teaching Arabic language in Iran are influenced, intentionally or unintentionally, by this approach and cultural attitudes. In most cases, these attitudes are not consistent with the macro goals and strategies of this field due to cultural, social and political challenges. The present study seeks to analyze the good and friendly linguisticcultural relations of Arabs and Iranians in the past, and to investigate the causes of the decline of learning Arabic language from two perspectives of culture and language policy making/planning. As such, the present study provides basic approaches and plans to promote teaching Arabic language at both general and specialized levels.