کارکردهای استعاره دستوری اسم‌سازی در گفتمان سیاسی فارسی و انگلیسی: رویکرد ون‌دایک

هلیدی سه نوع استعاره دستوری را معرفی می‌کند. اسم‌سازی یکی از انواع استعاره‌های دستوری است که در فرانقش اندیشگانی مطرح است. در این پژوهش، سعی داریم که نقش استعاره دستوری اسم‌سازی را در گفتمان سیاسی فارسی و انگلیسی از منظر تحلیل گفتمان انتقادی و با توجه به رویکرد ون‌دایک بررسی کنیم و به این پرسش‌ها پاسخ دهیم: 1. آیا استعاره اسم‌سازی در ایجاد پیوستگی و انسجام در متن و نیز حاشیه‌رانی و برجسته‌سازی نقشی را ایفا می‌کند؟ 2. نقش ایدئولوژیک اسم‌سازی در گفتمان سیاسی فارسی و انگلیسی چیست؟ 3. تعداد استعاره‌های دستوری اسم‌سازی در متون سیاسی فارسی بیشتر است یا در متون سیاسی انگلیسی؟ شیوه جمع‌آوری داده‌ها به صورت کتابخانه‌ای است و با بررسی 22.5 صفحه روزنامه انگلیسی (گاردین، یو اِس اِی تودی، تلگراف و نیویورک تایمز) و 22.5 صفحه روزنامه فارسی (کیهان، قدس و شرق) با موضوع مذاکرات هسته‌ای ایران دریافتیم که استعاره اسم‌سازی با تغییر ساخت اطلاعی جمله (مبتدا و خبر [theme and rheme] و مبتداسازی [topicalization])، ارجاع به پیش‌فرض‌ها، استلزام معنایی [entailment]، حذف عامل/ کنشگر و تغییر مدل‌های ذهنی خواننده می‌تواند باعث حاشیه‌رانی و برجسته‌سازی شود. با استفاده از استعاره اسم‌سازی، بخشی از اطلاعات بیان نمی‌شوند و با تغییر ساختار مبتدا و خبر می‌تواند بار تاکیدی جمله را تغییر دهد. اسم‌سازی باعث می‌شود که نویسنده بدون اینکه نیاز باشد اطلاعات تکراری را مرور کند، به دانش پیش‌زمینه‌ای خواننده ارجاع دهد (انسجام) و نیز از اسم‌هایی استفاده شود که معنای مفهومی مشابهی دارند (پیوستگی). همچنین، مشخص شد که بسامد این نوع استعاره در روزنامه‌های فارسی بیشتر از تعداد آن در روزنامه‌های انگلیسی است.

Critical Analysis of Grammatical Metaphor of Nominalization in English and Persian Political Discourses

Nominalization is one of the metaphors introduced by Halliday, which is a part of ideational metafunction. The present research study is an attempt to investigate the role of nominalization in political Persian and English discourses from Van Dijk’s Critical Discourse Analysis (CDA) perspective. In so doing, it attempts to answer the following research questions: (1) Does nominalizations have any role in cohesion and coherence as well as in marginalization and highlighting in the text? (2) What’s ideological role of nominalization in Persian and English political discourse? (3) In which discourse (Persian or English) more nominalizations are used? By studying 22/5 pages of English newspapers (Guardian, USA Today, Telegraph and New York Times) and 22/5 pages of Persian newspapers (Keyhan, Qods and Shargh) focused principally on Iran’s nuclear program negotiations, it was discovered that nominalization can cause marginalization and highlighting by changing information construction of the sentence (theme and rheme), referring to presuppositions, using entailment, omitting the agent and changing the mental models. Nominalization helps the author to make reference to the background knowledge of the reader without giving any repetitive information (coherence). It also helps the writer to use nouns (next to each other) which have the same conceptual meaning (cohesion). Furthermore, it can be concluded that this metaphor is used more frequently in Persian newspapers than in English ones.