تکواژ صفر

در صرف تکواژبنیاد، تکواژ صفر به تکواژی گفته می‌شود که بار معنایی دارد، اما هیچ‌گونه تظاهر صوری ندارد؛ یعنی نه صورت آوایی دارد و نه صورت نوشتاری؛ به‌عنوان نمونه،  کلمه «رفت» در زبان فارسی، فعل گذشته سوم شخص مفرد است، اما در این کلمه هیچ نشانه صوری‌ای برای نشان‌ دادن مشخصه‌های شخص و شمار وجود ندارد. گروهی از زبان‌شناسان کلمه «رفت» را به صورت [رفتø-]فعل تحلیل می‌کنند و مشخصه‌های شخص و شمار را به تکواژ صفر نسبت می‌دهند، اما تکواژ صفر از سوی بسیاری از محققان از جمله آرونوف (1976 و  1983)، لیبر (1981)، بائر (1983و 1988)، اشتکاور (1992) و ملچوک (1996)، به دلایل متعددی از جمله تعدد مقولات دستوری و تعدد معانی، مورد اعتراض قرار گرفته است. در این مقاله، ماهیت تکواژ صفر مورد بررسی دقیق‌تر قرار گرفته و مصادیق این تکواژ و شرایطی که زبان‌شناسان برای وجود آن مطرح کرده‌اند، معرفی شده است. آن‌گاه، پس از ارائه دلایلی که برای تایید و رد تکواژ صفر برشمرده‌اند،‌ با ارائه شواهد زبانی مشخص شده است که آنچه در منابع با عنوان «تکواژ صفر» می‌نامند، خلاای است بافتی در محور هم‌نشینی که گویشور با توجه به بافت زبانی و غیرزبانی‌ای که در دسترس دارد، آن را پر می‌کند.

Zero Morpheme

In the conjugation of root morpheme, zero morpheme is a morpheme which has semantic load but no visual representation, not in written nor spoken form. As an example, the word رفت in Persian is a thirdperson, simple past, singular but there are no visual representations in this word to indicate person and number. A group of linguistics analyze this verb as [رفتØ]verb and relate the person and number indicators to the zero morpheme. But the zero morpheme, from the viewpoint of many researchers such as Aronov (1976, 1983), Lieber (1981), Bauer (1983, 1988), Schtechaur (1992) and Melchuk (1996), has been criticized for many reasons including multiplicity of grammatical categories and meanings. In the present paper, the nature of the zero morpheme will undergo detailed analysis, and the examples of this morpheme as well as the conditions for its existence determined by linguists will be explained. Then, after providing the reasons for accepting or rejecting the zero morpheme, it will be determined, by proposing linguistic evidence, that what is referred to as the zero morpheme in different references is actually a contextual vacuum in the syntagmatic axis which is filled by the speaker by using the available linguistic and nonlinguistic context.