اثرات شفافیت و تیرگی خط فارسی بر مهارت‌های نوشتن کودکان طبیعی و خوانش‌پریش از طریق آزمون‌های آگاهی واج‌شناختی و املای واژه‌ها

آگاهی واجی عبارت است از مهارت کودک در تشخیص و تغییر اجزای گفتار که توسط سیستم نوشتاری بازنمایی می‌شود وعاملی مهم در یادگیری نوشتن به شمار می‌آید. شفافیت خط نیز به معنای میزان سهولت پیش‌بینی تلفظ از خط در نظر گرفته می‌شود. خط‌هایی که بازنمایی میان خط و تلفظ آن بسیار قابل‌پیش‌بینی است، خط شفاف (مانند ترکی، ایتالیایی و اسپانیایی) و خط‌هایی که بازنمایی میان خط و تلفظ در آنها غیرقابل‌‌پیش‌بینی است، خط تیره نامیده می‌شوند (مانند انگلیسی، فرانسه و عربی). هدف از انجام این پژوهش، درک بهتر عملکرد نوشتن کودکان طبیعی و خوانش‌پریش فارسی‌زبان از طریق آزمون‌های آگاهی واج‌شناختی و املای واژه‌ها با توجه به شفافیت و تیرگی خط فارسی است. به این منظور، تاثیر دو متغیر میزان آگاهی واج‌شناختی و شفافیت خط بر فرایند نوشتن کودکان طبیعی و خوانش‌پریش بررسی شد و نتایج به‌دست‌آمده با یافته‌های سایر مطالعات در این زمینه مورد مقایسه قرار گرفت. در این پژوهش، عملکرد 10 کودک فارسی‌زبان پسر (با میانگین سن 9.2 سال) که خوانش‌پریش رشدی معرفی شده و تحت آموزش بودند، با 20کودک طبیعی فارسی‌زبان پسر (با میانگین سنی 9.2 سال) که در مدارس عادی مشغول به تحصیل بودند، مقایسه شد. تحلیل داده‌های حاصل نشان داد که کودکان خوانش‌پریش تقریباً در تمام آزمون‌ها عملکرد ضعیف‌تری نسبت به کودکان طبیعی داشتند. نتایج مربوط به تاثیر شفافیت خط با فرضیۀ وابسته به خط همخوانی داشت؛ به این معنا که انجام آزمون‌های آگاهی واج‌شناختی مربوط به واژه‌های تیره برای هر دو گروه دشوارتر از انجام آزمون‌های مربوط به واژه‌های شفاف بود. تنها در آزمون تولید واژه‌های هم‌قافیه، عملکرد دو گروه کاملاً عکس یکدیگر بود؛ یعنی کودکان طبیعی واژه‌های تیرۀ هم‌قافیۀ بیشتری و کودکان خوانش‌پریش واژه‌های شفاف هم‌قافیۀ بیشتری تولید کردند. نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین درصد خطاهای کودکان طبیعی در آزمون املای واژه‌ها مربوط به خطاهای آوایی، و بیشترین درصد خطاهای کودکان خوانش‌پریش در این آزمون مربوط به خطاهای غیرآوایی است که با فرضیۀ نقص واج‌شناختی هم‌سویی دارد.

The Effects of Transparency and Blurring of the Persian Script on the Writing Skills of Normal and Dyslexic Children through Phonological Awareness Tests and Spelling

Phonological awareness refers to a child’s skill of identifying and changing the components of speech which is represented by the writing system. Many of the studies indicate that phonological awareness is an important element in learning writing. Scripts in which the representation between script and pronunciation is predictable are transparent scripts, such as Turkish, Italian and Spanish, and scripts in which this representation is unpredictable, such as English, French and Arabic, are blurred scripts. The aim of this research is to achieve a better understanding of the performance of native normal and dyslexic Persianspeaking children through phonological awareness tests and spelling based on the transparency of the Persian script. Therefore, the effect of two variables, that is the level of phonological awareness and transparency of script, on normal and dyslexic children’s writing process was studied, and the findings were compared to those of other studies in this area. In this research, the performance of 10 male native Persianspeaking children (with an average age 9.2 years), diagnosed and under instruction as developmentally dyslexic individuals, was compared to that of 20 male normal native Persianspeaking children (with an average age 9.2 years), who were under instruction in normal schools. The analysis of the resulting data showed that dyslexic children had poorer performances in almost all tests compared to normal children. Results related to the effect of script transparency were consistent with the hypothesis which depended on the script, that is to say performing on phonological awareness tests for blurred words was more difficult for both groups compared to their performances regarding transparent words. Only in the test of producing rhyming words were the performances of the two groups opposite each other, that is normal children produced more blurred rhyming words, and dyslexic children produced a higher number of transparent rhyming words. Since the highest number of normal children’s mistakes in the spelling test were related to phonetic errors, and the highest number of dyslexic children’s mistakes in this test were related to nonphonetic errors, these findings are consistent with the hypothesis of phonological defect.