پارامتر جایگاه هسته در زبان فارسی: رویکرد نظریۀ بهینگی

هدف از مقالۀ حاضر بررسی مسئلۀ جایگاه هسته در گروه‌های نحوی زبان فارسی در چارچوب نظریۀ بهینگی است. با استفاده از محدودیت‌های هم‌ترازی نحوی پیشنهادی گریمشاو (2002)، که در این مقاله به صورت alignleft/right(x, xp)  بازنویسی می‌شود (مک‌کارتی، 2008)، سعی بر این است که مرتبه‌بندی منسجمی از محدودیت‌های مرتبطی ارائه شود که در ارتباط با جایگاه هسته نسبت به متمم آن در درون گروه‌های نحوی زبان فارسی، فعال و تعیین‌کننده هستند. با توجه به غیریکنواخت‌ بودن جایگاه هسته در گروه‌های مختلف در زبان فارسی، چنین نتیجه گرفته ‌می‌شود که محدودیت کلی alignleft(x, xp)  که بر هسته‌آغازین بودن گروه‌های نحوی دلالت دارد، در بیشتر ساخت‌های نحوی این زبان، بسیار تعیین‌کننده است. همچنین، موارد استثنای هسته‌پایانی، یعنی گروه فعلی و گروه حالت‌نمای «را»، توسط محدودیت‌های خاص‌تری با ارزش مخالف که در مرتبۀ بالاتر قرار می‌گیرند، پوشش داده‌می‌شوند که به‌ترتیب، عبارت‌اند از: alignright(v, vp)و alignright(k, kp).

Head Position Parameter in Persian: An Optimality Theory Approach

The present study aims at exploring head position in Persian syntactic phrases within the Optimality Theory framework. Making use of syntactic alignment constraints proposed by Grimshaw (2002), which is alternatively notated in this paper as AlignLeft/Right(X, XP) (McCarthy, 2008), the study seeks to arrive at a consistent ranking of the relevant constraints being active in Persian with respect to the relative position of heads and complements within phrases. Bearing in mind the nonuniformity of head position across Persian syntactic phrases, it is concluded that the general constraint AlignLeft (X, XP) is highly active and determinant in most of the syntactic structures in the language; also, the exceptions of headfinality, i.e. verb phrases and the direct object case marker ‘rā’, are accounted for by more specific, higherranked constraints of opposite value. These higherranked constraints are AlignRight(V, VP) and AlignRight(K, KP) respectively.