ارزیابی محتوایی کتاب‌های زبان فارسی (درس‌های پایه و پایتخت ایران)در چارچوب طبقه‌بندی تجدیدنظرشدۀ بلوم

کتاب درسی مهم‌ترین و رایج‌ترین منبع آموزشی در نظام تعلیم و تربیت کشور ماست. این نظام آموزشی به‌صورت متمرکز سیاست‌گذاری و اداره می‌شود. در چنین نظام‌های آموزشی، تمام فعالیت‌های یادگیری رسمی در زمان معین، حول محور آموزش و یادگیری کتاب‌های درسی تدوین یافته و شکل می‌گیرد؛ لذا تناسب بخش‌های مختلف این کتب، مانند محتوا و تمرین‌های فراهم‌آمده، با نیازهای واقعی یادگیرندگان بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش سعی شده کتاب‌های آموزش فارسی به غیرفارسی‌زبانان («دروس پایه» و «پایتخت ایران») بر اساس طبقه‌بندی تجدیدنظرشدۀ بلوم ارزیابی شوند. نتایج پژوهش نشان داد که در هر دو کتاب، مهارت‌های شناختی سطح پایین‌تر طبقه‌بندی بلوم بیشتر از مهارت‌های سطح بالاتر طبقه‌بندی بلوم به کار رفته‌اند. علاوه بر این، پراکندگی تمرین‌ها در سطح خلاقیت که از سطوح بالاست، در مقایسه با سطح کاربرد که از سطوح پایین به شمار می‌آید، بیشتر بوده است. از دیگر نتایج پژوهش این بود که پراکندگی تمرین‌ها در تمامی کتاب‌ها، در سطح درک و فهم که از سطوح پایین طبقه‌بندی بلوم است، بارزتر بوده‌اند. نتایج این پژوهش می‌تواند در تهیه و تدوین کتب درسی برای فراگیران زبان فارسی به کار گرفته شود.

A Content Analysis of the Persian Language Textbooks (“Base Courses” and “Capital of Iran”) in terms of Bloom’s Revised Taxonomy

Textbooks are the most important and common teaching resources in the educational system of Iran. The policy making and administration are centralized in this system. In such systems, the formal schooling depends largely on teaching and learning on the basis of textbooks. Therefore, it is important that different parts of textbooks including the content and the exercises be compatible with the real needs of students. This study sought to analyze the Persian language textbooks written for the speakers of other languages (‘basic courses’ and ‘capital of Iran’) based on the Bloom’s revised taxonomy. The results showed that in both of these textbooks the lowerlevel cognitive skills were considered more than the higher level ones. Further, the textbooks included more composition and creativity exercises (higherlevel cognitive skills) than the application ones (lowerlevel cognitive skills). Moreover, the comprehension exercises, which are lowerlevel cognitive skills in the taxonomy, were employed much more than the other higherlevel skills in the taxonomy. The results of this research can be useful in planning the curriculum and designing new textbooks for the Persian language students.