تحلیل نشانه شناختی بازنمایی خانواده در مجموعه‌های تلویزیونی (مطالعۀ موردی: مجموعۀ لحظۀ گرگ و میش)

خانواده از جمله مضامین و بن مایه های محوری مجموعه‌های تلویزیونی است. پژوهش حاضر به مطالعۀ نشانه‌شناختی یکی از پربیننده‌ترینِ این مجموعه‌ها، باعنوان لحظۀ گرگ و میش، می‌پردازد که موضوع اصلی آن تحول خانواده در دهه‌های گذشته است. از مدل نشانه‌شناسی جان فیسک برای تحلیل متن استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که لحظۀ گرگ و میش با کاربست انواع مختلف رمزگان سعی در دراماتیزه‌کردن سویه‌های عادی زندگی خانوادگی و ایده‌آلیزه‌کردن خصایل پیشامدی آن دارد تا شکلی از خانوادۀ آرمانی را که غیرتاریخی و ماورایی است به‌منزلۀ الگو معرفی کند. ویژگی‌هایی مثل اقتدار مردانه، خانوادۀ گسترده، فرزند‌آوری و همسرگزینی ستایش می‌شود و برای تعارض‌ها و واگرایی‌هایی خانواده صرفاً راه‌حل‌هایی اخلاقی و فردی تجویز می‌شود. خانوادۀ آرمانی پاسخ‌گویی تمامی نیازها و خواسته‌های اعضا است و یگانه مامن باثبات و تسلابخش است که فرد باید در پناه آن به جستجوی کمال برآید. برخی از عمده‌ترین مضامین این مجموعه که در سطح هر سه نوع رمزگان برساخت و بازنمایی می‌شود عبارتند از: نوستالژی گذشتۀ طلایی؛ بازتولید ایدئولوژی مردسالاری؛ دراماتیزه کردن امور روتین و روزمره از طریق خلق صحنه‌ها، نماها و سکانس-های نامتعارف؛ توجیه اطاعت فرد از نهادهای ریشه‌دار سنتی؛ پنهان نمودن نقش ساختارهای اجتماعی؛ روانشناسانه کردن مسایل اجتماعی؛ ارایۀ راه‌حل فردی برای غلبه بر شکاف نسلی؛ برجسته کردن نقش افراد در کم‌رنگ‌شدن اعتماد اجتماعی؛ و بازنمایی تنوع گروه‌های اجتماعی و سبک‌های زندگی در قالب دوگرایی خیر و شر.

semiotic analysis of family representation in television series (case study: lahzaye gorgo mish)

the family is one of the main themes or motives in television series. these series, just like any other media products, attempt to encode their preferred meanings and messages in different technical, social and ideological levels . this article is to do a semiotic study about one of the most popular series named lahzaye gorgo mish whose central theme is about the transformation of family in recent past decades. the theoretical constructs include family transformation in late modernity, the integration/ contradiction of the family, and the media construction of family. we have used semiotic model developed by john fiske for text analysis. it is concluded that this series, through using different social and technical codes, is an attempt to dramatize the usual aspects of everyday life and idealize its incident features in order to represent an ideal form of family which is ahistorical and transcendental. elements like patriarchy, extended family, reproduction are deserved and contradictions and divergences are introduced as problems that are solved only by way of ethical and personal solutions. it is claimed that the ideal family is a response to all the needs and demands of the members and is the only safe place for the individuals to seek perfection. some of the main themes of this series include: nostalgia for the golden past, the reproduction of patriarchal ideology, the justification of traditional authority, concealing of social structures, introducing individual solutions for intergenerational gap and highlighting the role of the individuals in in decreasing social trust.