تحلیل مولفه‌‌های تربیت شهروندی در انیمیشن‌‌های کودکان

انیمیشن‌ها در تربیت کودکان، جایگاه مهمی دارند. هدف این پژوهش، شناسایی، معرفی و تحلیل مولفه‌های تربیت شهروندی در انیمیشن‌‌های کودکان است. پژوهش در رویکرد کیفی از نوع تحلیل محتوای تلخیصی انجام گرفت. در این راستا، ابتدا مولفه‌‌های تربیت شهروندی با روش مرور نظام‌مند در سه مولفۀ دانش، مهارت و نگرش تعیین شدند. سپس 8 انیمیشن برنده جایزۀ اسکار براساس محبوبیت در وب‌سایتimdb ، به‌طور هدفمند انتخاب شدند. واحد تحلیل انیمیشن‌‌ها، «صحنه» انتخاب شده است. نتایج تحلیل‌‌ها نشان داد در همۀ انیمیشن‌ها، مولفه‌‌های تربیت شهروندی وجود دارد. از بین سه مولفه، مولفۀ مهارت، بیشتر و مولفۀ دانش، کمتر مشاهده شد. از نظر توجه به مولفه‌‌ها، انیمیشن «زوتوپیا» در جایگاه نخست و انیمیشن «یخ‌زده» در آخر قرار گرفت. در مقایسۀ انیمیشن‌‌ها در زیرمجموعۀ مولفه‌‌ها، انیمیشن «کوکو» با 47 صحنه، بیشترین مولفۀ دانش (توصیف) و انیمیشن «یخ‌زده» با20 صحنه، کمترین مولفۀ دانش (شناخت) را نشان داد. انیمیشن «زوتوپیا» در33 صحنه، مهارت تجزیه و تحلیل، 21 صحنه، فهم مهارت و 29 صحنه، کاربرد بیشترین مولفه‌های حوزۀ مهارت، انیمیشن بالا در29 صحنه، مهارت تجزیه و تحلیل، 19 صحنه، فهم مهارت و3صحنه، کاربرد کمترین مولفه‌های حوزۀ مهارت را نشان داد. در مولفۀ نگرش «زوتوپیا» با 30صحنه در دریافت واکنش عاطفی، 16صحنه در ارزش‌گذاری عاطفی و20صحنه در تبلور ارزش‌های عاطفی، بیشترین مولفه و انیمیشن «شهر اشباح» با 24 صحنه در دریافت واکنش عاطفی، 2 صحنه در ارزش‌گذاری عاطفی و 9 صحنه در تبلور ارزش‌های عاطفی، کمترین میزان حضور مولفه‌ها را نشان داد. نتایج حاصل از تحلیل ها در این پژوهش، تاییدی است بر نقش انیمیشن‌ در تربیت شهروندی که این امر لزوم آگاه‌سازی والدین و متخصصان تعلیم و تربیت را در استفادۀ آگاهانه از انیمیشن‌ها موردتاکید قرار می‌دهد.

analysis of the components of citizenship education in children’s animations

animations possess an important place in educating children. the present study aims to identify, introduce and analyze the components of citizenship education in children’s animations. the research was conducted in a qualitative approach with summative content analysis method. accordingly, first, the components of citizenship education were identified in three categories of knowledge, skill and attitude using a systematic review method. then, eight oscar-winning animations were purposefully selected based on their popularity on the imdb website. “scene” has been selected as the analysis unit. the results showed that the components of citizenship education exist in all the animations. among the components, “skill”  was observed more and “knowledge” was observed less. according to attending the components, zootopia was ranked first and frozen was placed last. in the comparison of the animations according to parameters, coco showed the highest knowledge component (description) with 47 scenes, while frozen showed the lowest knowledge component (cognition) with 20 scenes. zootopia showed the highest frequency in the skill, as analysis was seen in 33 scenes, comprehension in 21 and application in 29 scenes. “up” showed the least frequency in the skill, as analysis was seen in 29 scenes, comprehension in 19 and application in three scenes. zootopia showed the highest frequency in the attitude, as emotional reaction was seen in 30, emotional valuation in 16 and crystallization of emotional values in 20 scenes. spirited away showed the least frequency in the attitude, as emotional reaction was received in 24, emotional valuation in two and crystallization of emotional values in nine scenes. the findings resulted from analysis of the data in the current research confirmed the role of animations in citizenship education, and emphasizes the need to inform parents and specialists in education for the conscious use of animations.