کاربردهای موسیقی در تعزیه (نمونۀ مطالعاتی؛ مجالس تعزیۀ قودجان خوانسار)

تعزیه، به‌عنوان یک آیین مذهبی آهنگین، به شیوه‌های مختلف، امکان استفاده از موسیقی را فراهم آورده است. در پژوهش های مربوط به موسیقیِ تعزیه، ساختار رویدادهای موسیقایی این آیین، اغلب، براساس مبانی نظری موسیقی کلاسیک ایرانی تحلیل شده اند. به‌کارگیری این رویکرد مطالعاتی، به دلیل نادیده گرفتن بسیاری از شیوه‌های استفاده از موسیقی در تعزیه، از جامعیت این پژوهش ها کاسته است؛ از این رو، انجام پژوهشی جامع در این زمینه، ضروری به نظر می رسد. هدف این تحقیق، شناسایی و معرفی شیوه های استفاده از موسیقی در تعزیه و چگونگی شکل گیری آنها است. استفاده از مفهوم کاربرد، از مفاهیم طرح شده در مطالعات قوم موسیقی شناختی، چهارچوب نظری این پژوهش را تشکیل می دهد. داده‌های این تحقیق، براساس پژوهش میدانی، به شیوۀ مشاهدۀ مشارکتی در محل برگزاری مجالس تعزیۀ قودجان خوانسار، همچنین با استفاده از فایل های شنیداری - دیداری مجالس اجراشده در این مکان و منابع کتابخانه ای، گردآوری شده اند. این تحقیق، بنیادی و کیفی است و به روش توصیف و تحلیل محتوا انجام شده است. یافته‌ها، 10 مورد از موارد  کاربرد موسیقی متمایز در مجالس تعزیۀ قودجان را اثبات می کند. این ده مورد عبارت‌اند از: اعلام، خطابه، تشریفات، پیش‌خوانی، کار، خویشاوندی، نیایش، سوگ، نمایش و اختتامیه.

The Use of Music in Ta’zieh (Case Study of Khānsār’s Ghoddjān Ta’zieh Rituals)

As a musical religious ritual, Ta’zieh has provided the possibility of using music, in different ways. In various studies on Ta’zieh music, the structure of the musical events of this ritual has been analyzed based on the theory of Iranian music. Adopting this approach has reduced the comprehensiveness of such studies by ignoring many ways of using music in Ta’zieh. Therefore, conducting a comprehensive study about that seems necessary. The purpose of this study is to identify and introduce various ways of applying music in Ta’zieh and their formation quality. Applying the concept of Use, one of the concepts proposed in ethnomusicological studies, forms the theoretical framework of this research. The data for this research have been collected based on field study through participant observation at the place of holding Ta’zieh in the Khānsār’s Ghoddjān, by using audiovisual files of the rituals performed in that place and via library resources. This research is fundamental and qualitative and has been done through content description and analysis. The findings prove the existence of ten distinct uses of music in Ghoddjān Ta’zieh rituals which include Announcement, Oration, Ceremonies, Preamble, Work, Kinship, Worship, Lament, Dramatic and Conclusive.