خوانش فلسفی از فیلم ماتریکس بر اساس مکتب شک ‎گرایی

استفاده از فلسفه مزیتی رقابتی برای فیلم‌سازان به شمار می‌رود. ماتریکس از این مزیت بهره برده است. این فیلم مرزهای واقعیت و خیال را درنوردیده است، اما فیلمی صرفاً حادثه‌ای یا علمی‌‌تخیلی نیست؛ ماتریکس فیلمی فلسفی است. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که چرا فیلم ماتریکس یک فیلم فلسفی است و همچنین به دنبال بررسی چگونگی ارایه مفاهیم فلسفه شک گرایی در صورت زیبایی شناختی فیلم است. این پژوهش بر شفاف ساختن نحوه استفاده از محتوای فلسفی در این فیلم به منظور استفاده فیلم‌سازان متمرکز است. روش تحقیق در این مقاله، ترکیبی از تحلیل محتوای کیفی، تحلیل تصویر و مطالعه موردی، با رویکرد روایی و رویکرد فرمی است. یافته‌های تحقیق در سه محور پیرنگ، شخصیت‌پردازی و میزانسن بیان شده است. این یافته‌ها نشان می‌دهد که در بخش پیرنگ، هشت مفهومِ فلسفی غار افلاطون، مغزهای درون خمره، اتوپیا، سیمولاکرا، جهان رویا و اصالت ادراک، قرص قرمز یا آبی در جهان خیالی یا واقعی، دیالوگ به مثابه عمل فلسفی، و ماتریکس به مثابه شک فلسفی وجود دارد. در شخصیت‌پردازی، نئو به مثابه سقراط و دکارت در فیلم دیده می‌شود و در فرم، با میزانسن «شک فلسفی» روبه‌رو هستیم. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که «ماتریکس» به اعتبار نظریات و ادبیات فلسفی و همچنین بنابر تحلیل‌های برخی فیلسوفان معاصر، فیلمی فلسفی است و بر اساس «مکتب شک‌گرایی» قابل تحلیل و تفسیر است که مجموع این موارد سبب شکل‌گیری مدل شک‌گرایی در فیلم ماتریکس شده است.

Philosophical Reading of the Matrix on Skepticism

The use of philosophy is, in fact, a "competitive advantage" for filmmakers. Matrix is one of the films that has used this advantage. The matrix has crossed the boundaries of reality and fantasy and more than being a science fiction or adventure, it’s actually a philosophical film. This paper tries to answer this question: From the perspective of one of the philosophical schools called "skepticism", why Matrix is a philosophical film? And how these philosophical concepts are presented by aesthetic aspect of the film. This research focuses on how the use of philosophical content in the film becomes more transparent for filmmakers. The research method in this paper is a combination of qualitative content analysis, image analysis and case studies to analyze and adapt the concepts of skepticism philosophy to film, with a narrative approach. The findings of the research are visible in three axes; Plot, characterization, and misenscene. These findings show eight philosophical concepts in the Plot section; the Plato cave, brain in a vat, utopia, simulacra, the dream world and the originality of perception, the red or blue tablet in the imaginary or realworld, the dialogue as a philosophical act, and the matrix as philosophical doubt. In a philosophical analysis of characterization, Neo is seen as Socrates and Descartes in the film, and we have “philosophical Doubt Misenscene” in form of film. The results of this study show that based on the ancient philosophical literature and as well as the credibility of the views of some contemporary philosophers, Matrix is a philosophical film and can be analyzed and interpreted by the "School of skepticism".