سیاست سرگرمی در شبکه ماهواره‌ای «من و تو» تحلیل گفتمان انتقادی پنج فیلم مستند

سیاست سرگرمی را می‌توان نوع جدیدی از ارتباطات سیاسی به شمار آورد که در قالب‌هایی مانند طنز سیاسی، فیلم مستند و نمایش تلویزیونی نمود می‌یابد. در این مقاله، به تحلیل نمونه‌هایی از سیاست سرگرمی در شبکۀ ماهواره‌ای «من و تو» پرداخته‌ایم. بدین منظور، پنج فیلم مستند این شبکه («از تهران تا قاهره»، «37 روز»، «رضاشاه»، «هرگز نخواب کوروش» و «آدرس: بهارستان») که به موضوعات انقلاب اسلامی، نظام جمهوری اسلامی ایران و رژیم پهلوی پرداخته‌اند را انتخاب کردیم. تحلیل گفتمان انتقادی این مستندها نشان داد که انقلاب و نظام جمهوری اسلامی به‌عنوان «دیگریِ» رژیم پهلوی تصویر شده است. امام خمینی(ره) به‌عنوان «دیگریِ» شاه پهلوی و طرفداران شاه و رژیم پهلوی و طرفداران امام (نیروهای انقلابی) نیز با عناصر گفتمانی کاملاً متفاوتی معرفی و تصویر شده‌اند. در این مستندها، رژیم پهلوی و شاه به‌عنوان «ما» (جبهه خودی) و انقلاب، امام و نظام جمهوری اسلامی به‌عنوان «آنها» (جبهه دشمن) تعریف‌شده است. شاه، میراث دار هخامنشیان و کوروش خوانده‌شده و از این طریق، رژیم پهلوی، طبیعی جلوه داده‌شده است. در مقابل، انقلاب اسلامی، نتیجه دخالت بیگانگان و ابرقدرت‌های جهانی خوانده‌شده است. تاریخ سیاسی اجتماعی نظام جمهوری اسلامی ایران نیز، به کشمکش و درگیری انقلابیون بر سر قدرت و تلاش برای از میان بردن مخالف فرو کاسته شده و بر نبود آزادی و تحمل مخالف در نظام جمهوری اسلامی ایران تاکید شده است. در بعضی از این مستندها، به‌صراحت در مورد آیندۀ ایران گفت‌وگو و مخاطب به تلاش برای بازگرداندن رژیم پهلوی تشویق می‌شود. بنابراین، تحلیل گفتمان انتقادی این فیلم‌ها نشان داد که شبکه من و تو، در تلاش برای ترویج و هژمونیک ساختن گفتمان رژیم پهلوی و سلطنت‌طلبان و بدین ترتیب، بخشی از پروژۀ جنگ نرم رسانه‌ای با جمهوری اسلامی ایران است.

Politainment in “Manoto TV”Critical discourse analysis of five documentary films

Politainment is a new type of political communications that could be seen in formats such as political satire, documentary films and TV shows.In this paper, five documentaries from “Manoto TV” (from Tehran to Cairo, 37 days, Reza Shah, Never Sleep Kurosh, Address Baharestan) about Islamic Revolution and Islamic Republic of Iran have been chosen. Critical discourse analyses have shown that Islamic Revolution and Islamic Republic of Iran have portrayed as “the other of Pahlavi”. Imam Khomeini has pictured against and as “the other of Shah”. In addition, Imam and Islamic revolution’s fans pictured against Shah Fans.In this films, Pahlavi and Shah portrayed as “we” and “Insider” but Islamic Revolution, Islamic Republic of Iran and Imam Khomeini portrayed as “other” and “Outsider”.In these documentaries, Shah, heir to the Achaemenes Empire and Cyrus, so, Pahlavi regime has been shown natural. In contrast, the Islamic Revolution has been shown as a result of foreign intervention and global superpower.Sociopolitical history of the Islamic Republic of Iran has been reduced to the revolutionary struggle for power and trying to eliminate opposition. The lack of freedom and intolerance in the Islamic Republic of Iran emphasized.Some of these documentary films talk candidly about Iran’s future and the audience is encouraged to restore the Pahlavi regime.These critical discourse analyses have shown that “Manoto TV” is trying to promote and hegemonic discourse of Pahlavi regime and the royalists. It is an example of the media’s soft war with the Islamic Republic of Iran.