تحلیل روایتِ فیلم مستند سیاسی (مطالعه موردی: فیلم مستند «به روایت دربار» و «ایران و غرب»)

در این مقاله با استفاده از تحلیل روایت از منظر اقناعی، دو مستند سیاسی درباره «انقلاب اسلامی ایران در سال 57»، مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. مستندهای مورد نظر «به روایت دربار» و «ایران و غرب(قسمت اول)» به‌ترتیب محصول صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و شبکه بی‌بی‌سی می‎باشند. برای دستیابی به تحلیل روایت این دو مستند سیاسی، به شیوه تحلیل رتوریکی روایی، ده مقوله محوری پیشنهاد شده است. این مقوله‌ها عبارتند از: راوی شخصیت‌ها 3 . نقطه دید 4. فاصله روایی 5. نقطه شروع 6. اطلاعات پیش فرض 7. تسلسل و علیت روایی 8. مانع و تضاد 9. چرخش 10. پایان‌بندی. استفاده از این مقوله‌ها در تحلیل روایت مستندها به عنوان ابزارهایی نیرومند در ژانر سیاسی، این امکان را می‌دهد که وجوه و لایه‌های پنهان ارتباطی برای متقاعد سازی مخاطبان کشف و درک شود. نتایج نشان می‎دهد کرد که شبکه بی‌بی‌سی برای ساخت مستندی سیاسی، «روایت» را به‌مثابه یک عمل اقناعی تلقی می‎کند تا با شیوه‌ای لطیف به ارائه هدف و گفتمان خاص خود برسد. حال آنکه مستند«به روایت دربار» در قالب محصولی از جانب واحد مرکزی خبر، به‌واسطه خبرنگاران، تولیدکنندگان، پژوهشگران و تدوینگران خبری تولید شده است و ظرافت‌های فیلم مستند که مهم‌ترین آنها روایت است در آن لحاظ نشده است. درواقع در اولویت‌گذاری تولیدات صداوسیما، مستند و مستندسازی امری تخصصی لحاظ نشده است و سایه تولید خبری بر روی این قالب تلویزیونی مشاهده می‎شود.

The Analysis of Narratives in Political Documentaries (Case Study: "Iran & the West" and "Narrative of Kingdom Palace”)

In the present study, we have used the "narrative rhetorical analysis" to study two political documentary films “Iran and West” and “Narrative of Kingdom Palace. “Iran and west” ,a BBC product, looks at the relationship between Iran and the western countries and features interviews with politicians who have played significant role in events involving Iran, Europe and the United States since 1979. “Narrative of Kingdom Palace”, which is the product of the Islamic Republic of Iran television (IRIB), looks at Memories of the courtiers of Shah of Iran. These documentaries have been discussed and analyzed by 10 categories: 1. Narrator 2. Characters 3.Point of view 4. Narrative distance 5. Starting point 6. Presupposed information 7. Sequence and narrative causality 8. Encumbrance 9. Turning 10. Ending.  In narrative rhetorical analysis of documentary films ,utilizing the above topics as powerful communicative means in political genre, help the researchers discover the hidden layers and aspects used by communicators to convince their audience and provide better policies to impact on public opinions. Ultimately this study explores the characteristics of persuading program and documentary making from media organizations point of view. The results show that compare to the IRIB documentary production, narrative has a more important place in BBC documentary.