سیمای اپیدمیولوژیک عوامل خطر اصلی سکته مغزی در استان آذربایجان شرقی (شمال غرب ایران): یک مطالعه مبتنی بر بیمارستان

زمینه. سکته مغزی دومین عامل شایع مرگ ومیر و اولین عامل ایجاد ناتوانی در ایران می باشد. بیشترین مرگ های مرتبط با سکته مغزی در کشور های با درآمد پایین و متوسط رخ می دهد. این مطالعه اپیدمیولوژی به دلیل مطالعات ناکافی و عموماً با حجم نمونه کم در کشور، با هدف شناسایی عوامل خطر اصلی سکته مغزی در استان آذربایجان شرقی انجام یافته است. روش کار. این مطالعه مقطعی با استفاده از داده های 5430 بیمار با تشخیص قطعی سکته مغزی ثبت شده در سیستم ثبت استروک تبریز (tsr) بین بهمن ماه 1393 الی خرداد ماه 1400 در بیمارستان های مرجع سکته مغزی در آذربایجان شرقی انجام شد. تحلیل ها با استفاده از نرم افزار stata نسخه 17 و آمار توصیفی، مجذور کا و سطح معناداری p<0/05بررسی گردید. یافته ها. تصویری اپیدمیولوژیک از عوامل خطر اصلی در قالب آزمایشات و بررسی های بالینی، عوامل خطر بالینی و عوامل خطر رفتاری مرتبط با سکته مغزی، ارائه گردید. میانگین و انحراف معیار سنی بیماران 69/52±15/72 سال و 47/15 درصد مونث و 52/85 درصد مذکر بودند. بیشترین عوامل خطر شامل فشار خون بالا (67/81درصد)، خروپُف کردن (32/06 درصد)، دیابت شیرین (22/23 درصد)، داشتن پیشینه سکته مغزی (18/78 درصد)، بیماری ایسکمیک قلبی (17/55 درصد)، پنومونی آسپیراسیون (15/32 درصد)، اعتیاد به سیگار (13/65 درصد)، فیبریلاسیون دهلیزی (10/15 درصد) و هایپر لیپیدمی (8/42 درصد) بودند. سکته مغزی نوع ایسکمیک (68/20 درصد) بیشتر از هموراژیک (31/80درصد) بود. اعتیاد به مصرف سیگار به طور معناداری در مردان بیشتر از زنان بود (0/001>p). شیوع پرفشاری خون (0/001>p) ، فیبریلاسیون دهلیزی (p=0/001) و هایپر لیپیدمی (0/001>p) به طور معناداری در زنان بیشتر از مردان بود. بین فیبریلاسیون دهلیزی با سن بالا (0/001>p) و جنسیت مونث (p=0/001) رابطه مستقیم و معناداری مشاهده شد. نتیجه گیری. عوامل خطر اصلی سکته مغزی به ترتیب شامل داشتن فشار خون بالا، خروپُف کردن، دیابت شیرین، داشتن پیشینه سکته مغزی، بیماری ایسکمیک قلبی، پنومونی آسپیراسیون، اعتیاد به سیگار، فیبریلاسیون دهلیزی و هایپر لیپیدمی بودند. پرفشاری خون شایع ترین عامل خطر در بیماران بود، لذا برنامه شناسایی و درمان موارد بی علامت به صورت غربالگری توصیه می گردد. آموزش تظاهرات بالینی شایع به جامعه جهت تسریع در مراجعه و درمان زودهنگام می تواند کمک کننده باشد.

epidemiologic depiction of main risk factors of brain stroke in east azerbaijan province (the northwest of iran): a hospital-based study

background. brain stroke is the second most common cause of death and the first cause of disability in iran. most stroke-related deaths occur in low- and middle-income countries. this epidemiological study was conducted due to insufficient studies and generally with a small sample size in the country, aiming at identifying the main risk factors for stroke in east azarbaijan province. methods. this cross-sectional study was performed using data gathered from 5430 patients with a definite diagnosis of brain stroke registered in the tabriz stroke registration system (tsr) between february 2015 and june 2021 in the referral hospitals of east azerbaijan. analyses were performed using stata software (version 17). descriptive statistics were calculated, and a chi-square test was run. it is worth mentioning that any was considered statistically significant. results. the epidemiological profile of the main risk factors was presented in the framework of clinical trials and findings, clinical risk factors, and behavioral risk factors associated with brain stroke. the mean age of the patients was 69.52±15.72 years; 47.15% were female and 52.85% were male. the most common risk factors include: having high blood pressure (67.81%), snoring (32.06%), diabetes mellitus (22.23%), familial history of stroke (18.78%), ischemic heart disease (17.55%), aspiration pneumonia (15.32%), smoking (13.65%), atrial fibrillation (10.15%), and hyperlipidemia (8.42%). ischemic brain stroke (68.20%) was more common than hemorrhagic brain stroke (31.80%). smoking was significantly higher in men than women . the prevalence of hypertension , atrial fibrillation (p=0.001), and hyperlipidemia was significantly higher in women than men. there was a direct and significant relationship between atrial fibrillation and age and female gender (p=0.001). conclusion. the main risk factors for brain stroke include high blood pressure, snoring, diabetes mellitus, ischemic heart disease, aspiration pneumonia, smoking, atrial fibrillation, and hyperlipidemia, respectively. hypertension is the most common risk factor among patients, so screening for asymptomatic cases is recommended. educating people about common clinical manifestations can help expedite their early referral and treatment.