ارائه خدمات اساسی سلامت جامانده در طی همه گیری کووید-19 در جمهوری اسلامی ایران؛ گام سوم بسیج ملی مقابله با کووید-19

زمینه. کووید-19 یک پاندمی است و بسیاری از کشورها را با مشکلات بی سابقه مدیریتی روبرو کرده است. گسترش سریع کووید-19 در جهان، بر توانایی کشورها در رسیدگی و پاسخگویی به خدمات ضروری سلامت (essential health services) تاثیر گذاشته و باعث کاهش آن شده است. اکثر کشورها اقداماتی را با هدف جلوگیری از گسترش همه گیری کووید-19 و افزایش خدمات ضروری سلامت انجام داده اند. برنامه مقابله با کووید-19 در ایران در حوزه بهداشت در قالب 5 مرحله (گام) از شروع همه گیری تا شهریور سال 1400 به اجرا درآمده است. هدف از این مقاله ارایه گزارشی مستند از عملکرد دانشگاه های علوم پزشکی در گام سوم بسیج ملی مقابله با کووید-19 می باشد تا ثبت مستندات و گزارش های آن راهنمایی برای استفاده در تجربیات مشابه باشد. روش کار. این مطالعه مقطعی توصیفی می باشد. داده های مورد استفاده در مطالعه از سامانه های سطح یک وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جمع آوری شده است. داده های به دست آمده با استفاده از روش های آماری توصیفی شامل جداول مقایسه ای و تطبیقی و نمودارها، تحلیل و گزارش شدند. برای تهیه گزارش از نرم افزار excel 2016 استفاده شد. گام سوم مقابله با کووید-19 از 20مرداد سال 1399 الی 20 آبان سال 1399 در واحدهای زیر مجموعه دانشگاه/ دانشکده های علوم پزشکی سراسر کشور به مرحله اجرا درآمد. در این گام ضمن تاکید مجدد بر اهمیت و ضرورت غربالگری شفاهی و آزمایشگاهی کووید-19، بر ارایه خدمات مشخص شده تحت عنوان خدمات ضروری سلامت به صورت حضوری و غیر حضوری برای جمعیت تحت پوشش تاکید گردید. یافته ها. در گام سوم 59،109،413 نفر از نظر بیماری کووید-19 غربالگری شدند. همچنین در طول گام سوم، خدمات و مراقبت های غیرکووید نسبت به سه ماه قبل از آن افزایش داشته است که بیشترین افزایش مربوط به مراقبت های میانسالان بوده است. نتیجه گیری. پس از اجرایی گام سوم بسیج ملی مقابله با کووید-19 ایران، تعداد خدمت ارائه شده در همه گروه های هدف افزایش یافته است که نشان دهنده موثر بودن اجرای گام سوم مقابله باکووید-19 بوده و باعث افزایش ارایه خدمات ضروری سلامت شده است.

provision of disrupted essential health services during covid-19 pandemic in the islamic republic of iran; the third phase of national mobilization against covid-19

background. covid 19 is a global pandemic and has plagued many countries with unprecedented management problems. the rapid spread of covid 19 around the world has reduced the ability of countries to address and respond to essential health services. most countries have taken steps to prevent the spread of covid 19 and improve essential services. the national mobilization plan against covid 19 in iran’s healthcare system was implemented in 5 stages until the september of 2021. this study aimed to assess and review medical universities' performance in the third step of management and control of covid 19 to provide documents and reports to be used in similar experiences. methods. this research is a cross sectional descriptive study. data were obtained from electronic records at the primary health care facilities. data were analyzed and reported using descriptive statistical methods, including comparative tables and graphs. in order to prepare the report, excel 2016 software was used. the third step of the national mobilization plan against covid 19 was implemented from august 10, 2020, to november 10, 2020. in this step, while re emphasizing the importance and necessity of verbal and laboratory screening of covid 19, essential health services provision was highlighted as in person and remote services for the covered population. results. in the third step of national mobilization, 59,109,413 people were screened for covid 19. during the third step, non covid essential services increased compared to the previous three months, with the most significant increase in middle aged care. conclusion. after implementing the third step of national mobilization plan against covid 19 in iran, the number of delivered services in all target groups has increased. this indicates the effectiveness of the third step in the fight against covid 19 and has increased the provision of essential health services.