روند استقرار و مدیریت شبکه تشخیص آزمایشگاهی در پاندمی کووید-19 در ایران

پاندمی کووید-19 ناشی از کرونا ویروس جدید در دسامبر 2019 از چین آغاز شد و سریعا به تمامی جهان گسترش یافت. با شیوع سریع بیماری، کلیه کشورهای درگیر براساس ظرفیت های موجود، اقدامات لازم برای شناسایی و مدیریت بیماری را به اجرا درآوردند. در بهمن 1398 با شناسایی اولین موارد بیماری در کشور، برنامه ریزی سریع برای استفاده از خدمات آزمایشگاهی به منظور مدیریت این بیماری، در اولویت نظام سلامت قرار گرفت و با بهره گیری از ظرفیت های آزمایشگاهی موجود و تامین زیرساخت های لازم در کمترین زمان ممکن، شبکه ای از آزمایشگاه های تشخیص مولکولی کووید-19 در کشور تشکیل شد. در کنار افزایش ظرفیت ارائه خدمات آزمایشگاهی، اقدامات لازم برای ارتقای کمی و کیفی عملکرد شبکه انجام شد. با تلاش ها و فعالیت های انجام شده علی رغم تحریم های همه جانبه که بخش سلامت را تحت تاثیر قرار داد، تا شهریور 1400، شبکه آزمایشگاه های تشخیص مولکولی کووید-19 با همکاری بیش از 430 آزمایشگاه که اکثریت آن ها در بخش خصوصی فعالیت می نمایند، تشکیل گردیده است. خدمات این شبکه در کنار ظرفیت انجام آزمایش های تشخیص سریع کووید-19 در شبکه بهداشت، کشور را به قابلیت انجام بیش از 100 هزار آزمایش تشخیص کووید-19 در روز رسانده است. با این حال لازم است با توجه به ادامه همه گیری این بیماری مهلک، با پشتیبانی مسئولین ذی ربط، روند ارتقای کمی و کیفی ارائه خدمات آزمایشگاهی متناسب با سیر بیماری و نیاز نظام سلامت، کماکان ادامه یابد. این مقاله با هدف معرفی الگوی روند استقرار شبکه تشخیص آزمایشگاهی کووید-19، جهت مدیریت پاندمی کووید-19 در ایران، تدوین شده است.

the process of establishing and managing a laboratory diagnostic network in the covid-19 pandemic in iran

covid 19 pandemic caused by the newly emerged coronavirus was first detected in china in december 2019 and rapidly spread throughout the world. with the rapid spread of the disease, all countries involved in accordance with their capacities took necessary measures to identify and manage the disease. the first patient was diagnosed with covid 19 in iran in february 2020. considering the significant role of the laboratory services in detection and management of the disease, planning and programming to provide access to these services was considered as a top priority for healthcare system in iran. adopting all existing laboratory capacities and providing necessary infrastructures for expanding covid 19 laboratory diagnostics, resulted in establishment of a nationwide network of covid 19 molecular diagnostic laboratories within the shortest possible time. in addition to expanding the capacity of laboratory services, improving the laboratory network’s performance have been taken into serious consideration. in spite of the strict sanctions, the covid 19 molecular diagnostic laboratories scaled up to more than 430 laboratories currently (september 2021), mostly are operating in the private sector. with considerable efforts, covid 19 molecular laboratory network was established to provide nationwide diagnostic services. taking into account the capacity for performing sars cov 2 rapid antigen testing, at the moment, we are able to provide more than 100,000 covid 19 diagnostic tests per day. however, due to continuation of the pandemic and in accordance with the needs of the health system, it is necessary to plan and carry out more activities for diagnostic testing of covid 19. the purpose of this paper is to introduce the process of establishing the covid 19 laboratory diagnostic network to manage the covid 19 pandemic in iran.