بررسی تنوع رژیم غذایی در بیماران مبتلا به سلیاک در آذربایجان شرقی: مطالعه ی مقطعی

زمینه و اهداف: با توجه به محدودیت های بالای رژیم فاقد گلوتن، به نظر می رسد تنوع رژیم بیماران مبتلا به سلیاک تحت تاثیر قرار می گیرد؛ لذا جهت ارائه ی توصیه های رژیمی اختصاصی به این بیماران نیاز است مطالعه ای در زمینه ی بررسی تنوع رژیم این بیماران انجام گیرد. بنابراین هدف از مطالعه ی حاضر، بررسی نمره ی تنوع رژیمی در بیماران بزرگسال مبتلا به سلیاک می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه ی مقطعی، 130 بیمار بزرگسال مبتلا به سلیاک به صورت تصادفی از لیست بیماران ثبت شده در مرکز ثبت بیماران سلیاک استان آذربایجان شرقی انتخاب شدند. از پرسش نامه ی تکرر غذایی 80 موردی برای تعیین مصرف مواد غذایی استفاده شد. جهت تعیین نمره ی تنوع رژیم، مواد غذایی به 5 گروه اصلی و 23 زیر گروه تقسیم شده و اگر فردی حداقل نصف سروینگ توصیه شده از آن گروه یا زیرگروه را مصرف نماید، به عنوان مصرف کننده در نظر گرفته می شود. نمره ی کل بین 0 تا 10 و نمره ی هر زیر گروه بین 0 تا 2 است. مقادیر بالاتر نمره ی تنوع رژیمی نشان دهنده ی تنوع بیشتر بوده و نمره ی تنوع رژیمی <3 نشان دهنده ی تنوع کم، 35 تنوع متوسط و بیشتر از 6 تنوع بالای رژیم بود. جهت آنالیز آماری از نرم افزار spss استفاده شد و برای مقایسه ی نمره ی تنوع رژیمی در 2 گروه بیماران پای بند به رژیم و غیرپای بند به رژیم از آزمون کوواریانس با تعدیل بر عوامل مخدوش کننده شامل سن، جنس، نمایه ی توده ی بدنی، دریافت انرژی، مدت زمان بیماری و دریافت رژیم فاقد گلوتن استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی بیماران 8.61±36.74 سال بود. میانگین نمره ی کل تنوع رژیمی 1.36±3.97 بود. بیشترین نمره ی تنوع رژیمی مربوط به گروه میوه ها (0.68±1.42) و کمترین نمره ی تنوع رژیمی مربوط به گروه گوشت (0.46±0.40) بود. نتایج آزمون کواریانس نشان داد که تفاوت معنی داری بین 2 گروه پای بند و غیرپای بند به رژیم فاقد گلوتن از نظر نمره ی شاخص کل تنوع رژیم و زیرگروه های تشکیل دهنده ی آن وجود نداشت (p>0/05). نمره ی کل تنوع رژیمی در 22.5 درصد بیماران زیر 3، در 73.3 درصد از بیماران بین 3 تا 5 و در 4.16 درصد بیماران 6 و بالاتر از آن بود. نتیجه گیری: براساس نتایج مطالعه ی حاضر، بیماران مبتلا به سلیاک از نظر شاخص تنوع مصرف انواع مختلف گروه های غذایی نمره ی پایینی داشتند؛ لذا از نظر عملی باید آموزش های لازم برای بیماران مبتلا به سلیاک از نظر استفاده از جایگزین های بدون گلوتن جهت افزایش تنوع رژیمی ارائه گردد.

Assessment of Diet Diversity in Patients with Celiac Disease in East AzerbaijanIran: A CrossSectional Study

Abstract Background and Objectives: Due to the high limitations of glutenfree diet, it seems that the diversity of diet in patients with celiac disease is affected. Therefore, in order to provide specific dietary advices to these patients, it is necessary to conduct a study on the diversity of these patients' diets. Therefore, the aim of this study was to investigate the dietary diversity score in adult patients with celiac disease. Material and Methods: In the present crosssectional study, 130 celiac patients were selected from the celiac disease (CD) registry database of East Azerbaijan province, Iran. The dietary intake data was obtained by an 80item semiquantitative food frequency questionnaire. For determining diet diversity score (DDS), food items were categorized in five groups and 23 subgroups. To be counted as a consumer for any of the food groups categories, a respondent needed to consume onehalf serving. The total score was between 0 and 10 and each subgroup score was between 0 and 2. The higher scores indicate the better diet diversity and the values less than 3, 35 and six and over were considered as low, moderate and high diet diversity scores respectively. The data were analysed using SPSS. The DDS was compared between adherences and nonadherents with onway ANCOVA by adjusting to cofounding factors including age, sex, body mass index, energy intake, disease duration and glutenfree diet duration. Results: The mean age of celiac patients was 36.74±8.61 years. The mean total DDS was 3.97 ±1.36. The highest DDS was related to the fruit group (1.42 ± 0.68) and the lowest score was related to the meat group (0.40 ± 0.68). The result of covariance test showed that there were no significant differences between adherents and nonadherents regarding the DDS total score and subgroups scoes (P>0.05). The total DDS was less than 3 in 22.5% of patients, was between 3 and 5 in 73.3% of patients and six and over in 4.16% of patients. Conclusion: According to the results of the present study, the celiac patients had low DDS in all food groups. So, from the practical point of view, necessary educations should be provided to celiac patients to consume the glutenfree alternative to increase their diet diversity.