بررسی تاثیر آموزش همسالان مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی ‌شده بر بهبود رفتارهای مرتبط با سلامت دهان و دندان در دانش آموزان مقطع ابتدایی مناطق روستایی تربت جام

مقدمه: دهان و دندان سالم از معیارهای اصلی سنجش سلامت افراد جامعه به حساب می‌آید. آموزش بهداشت از بهترین راه‌ها برای تامین سلامت افراد جامعه است.هدف: هدف این مطالعه تعیین تاثیر آموزش همسالان بر بهبود رفتارهای مربوط به سلامت دهان و دندان مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی ‌شده در دانش آموزان مقطع ابتدایی مناطق روستایی تربت جام بود.مواد و روش‌ها: در این مطالعه نیمه تجربی، 98 نفر دانش‌آموز پایه چهارم و پنجم دبستان منطقه روستایی تربت جام در سال 1398 با نمونه‌گیری چند مرحله‌ای انتخاب و به تصادف به دو گروه کنترل و آزمون تخصیص یافتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه روا و پایا شده پیمان و همکاران بود که توسط دانش آموزان در سه مقطع زمانی قبل، بلافاصله و سه ماه بعد از مداخله آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی تکمیل گردید. جهت تحلیل داده‌ها از آزمون‌های کای دو، من ویتنی، ویلکاکسون و جهت مدل‌بندی داده‌ها از مدل gee (generalized estimating equation) استفاده شد. کلیه تحلیل‌ها در سطح خطای 05.0 و با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 20 انجام شد.یافته‌ها: در گروه آزمون، میانگین و انحراف معیار نمره نگرش از 59.3 ±59.21 به 36.1 ±93.28، هنجار انتزاعی از 60.1 ±55.12 به 51.1 ±93.13، کنترل رفتاری درک شده از 87.2 ±65.13 به 65.1 ±44.19، قصد رفتار از 04.3 ±69.14 به 1.38 ±69.19 و رفتار استفاده از مسواک و نخ دندان 94.1 ±40.8 به 84.0 ±48.11 بعد از انجام مداخله تغییر کرده است، میانگین نمرات تمام سازه‌ها در گروه آزمون در مقایسه با گروه کنترل پس از مداخله به طور معنی‌داری افزایش یافته بود در حالی ‌که این تغییرات در گروه کنترل مشاهده نشد (001.0‌p<).بحث و نتیجه‌گیری: در دانش آموزان، آموزش از طریق همسالان مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده می‌تواند منجر به ایجاد رفتارهای مطلوب و اصلاح عادات رفتاری غلط در زمینه سلامت دهان و دندان گردد.

The Effect of Peer Education Based on the Theory of Planned Behavior on the Improvement of Behaviors Related to Oral Health in Primary School Students in Rural Areas of Torbat-e Jam

Introduction: Healthy mouth and teeth are one of the main criteria for measuring people rsquo;s health in the community. Health education is one of the best ways to ensure people rsquo;s health in the community.Objective: This study aimed to determine the effect of peer education on improving oral health behaviors based on behavior theory that was planned in primary school students in rural areas of Torbate Jam.Materials and Methods: In this quasiexperimental study, 98 fourth and fifthgrade primary school students in rural areas of TorbateJam were selected by multistage sampling in 1398 and randomly assigned to two control groups and assigned tests. The data collection tool was a valid and reliable questionnaire was completed by students in the previous three periods, immediately and three months after the educational intervention based on the theory of planning behavior. Chisquare, MannWhitney, and Wilcoxon tests were used for data analysis, and GEE (Generalized Estimating Equation) model was used for data modeling. All analyzes were performed at an error level of 0.05 using SPSS 20.Results: In the experimental group, the mean and standard deviation of the attitude score ranged from 21.59 ±3.59 to 28.93 ±1.36, the abstract norm from 12.55 ±1.60 to 13.93 ±1.51 Perceived behavioral control from 13.65 ±2.87 to 19.44 ±1.65, intentional behavior from 14.69 ±3.04 to 19.69 ±1.38 and toothbrush and flossing behavior 8.40 ±1.94 changed to 11.48 ±0.84 after the intervention. The mean scores of all structures in the experimental group increased significantly compared to the control group after the intervention, while these changes in the group control not observed (P<0.001)Discussion and Conclusion: Peer education based on the theory of planned behavior candevelop desirable behaviors and correct bad behavioral habits of oral health.