تایید یا رد قاعده امتناع اجتماع و ارتفاع نقیضین از نظرگاه متون دینی

قاعده امتناع اجتماع و ارتفاع نقیضین رکن اساسی دانش بشری است. در اهمیت این قاعده همین بس که اگر کسی محتوای آن را نپذیرد، دسترسی به هرگونه معرفت را از خود سلب می‌کند. منطق‌دانان و فیلسوفان به‌خوبی جوانب مختلف محتوای قاعده عدم تناقض را بررسی کرده و میراثی سترگ به‌جا نهاده‌اند که پژوهشگران به‌خوبی می‌توانند بر پایه آن به زیربنایی‌ترین بنیان دانش بشری دست‌یابند. باوجوداین، برخی در ظاهر کوشیده‌اند با اصل قاعده مخالفت کنند که بوعلی پس از پیش‌کشیدن راه‌های مختلف در رویارویی با آنان، راه‌حلی عملی پیشنهاد می‌کند که به نظر می‌رسد کارساز است. یکی از مباحث چالشی درباره گسترۀ قاعده آن است که برخی بر این باورند مرتبه ذات ماهیت زیر پوشش قاعده قرار نمی‌گیرد. در این نوشتار شواهدی در مقابل این دیدگاه رایج یافته‌ایم و البته پس از واکاوی محتوای آیات و روایات با مواردی روبه‌رو شدیم که با محتوای قاعده تناسب دارند.