بررسی موشکافانه تقسیم‌ های مشهورات، به‌ ویژه مشهورات مطلق

مشخص نبودن مقسم در تقسیم ‌های مشهورات سبب شده است تا مقسم در اقسام ذکر نشود. این امر هم آشفتگی در تقسیم‌ها را درپی داشته و هم زمینه را برای ایجاد مغالطه فراهم کرده است. حل این مشکل در گرو تفکیک میان مشهورات به‌ معنای اخص و مشهورات به‌معنای اعم است و نیز بررسی دقیق بخش‌های متعددی از تقسیم‌های مشهورات که در این نوشتار به آن‌ها پرداخته شده است. منطق ‌دانان دو دسته از قضایا، یکی اوّلیات و دیگری قضایای اخلاقی را از مشهورات مطلق دانسته‌اند. اگر قضایای اخلاقی را از مشهورات مطلق و فراگیر بدانیم، باید سبب فراگیری آن‌ها را نیز امری فراگیر بدانیم؛ بدین‌معنا که یا باید به وجود فطرت و معرفت‌های فطری اذعان کنیم و مفاهیم اخلاقی را یکی از مصادیق معرفت‌های فطری بدانیم یا دست‌کم بپذیریم که درنهایت این معرفت‌ها مبتنی بر معرفت‌های بدیهی و فراگیرند و همین امر سبب فراگیری و اطلاق آن‌ها شده است؛ زیرا نمی‌توان به مفاهیم اخلاقی فراگیر و مطلقی باور داشت که صرفاً متکی بر مصالح و مفاسد جامعه‌اند؛ چرا که خود آن مصالح و مفاسد، مختلف و غیرفراگیر هستند.