بررسی ناکارآمدی برهان لمّ در اثبات خداوند براساس متون دینی

یکی از دغدغه‌های دیرپای موحدان تلاش برای اثبات خداوند و قانع کردن ملحدان است. ازاین‌رو فیلسوفان کوشیده‌اند برهان‌های پرشماری را در اثبات خداوند اقامه کنند. ارزیابی نتیجه تلاش آن‌ها براساس متون دینی، ضمن تبیین محتواهای منطقی و عقلی در نصوص دینی، میزان اطمینان مخاطبان به فرایندهای برهانی را افزایش می‌دهد. روش جاری در این نوشتار، آمیزه‌ای از روش‌های عقلی و نقلی است. نخست انواع برهان و نحوه اثبات خدا را از طریق برهان‌های منطقی بررسی می‌کنیم؛ آنگاه ضمن بررسی روش‌های به‌کار رفته در نصوص دینی، به ارزیابی مدعای فیلسوفان در ناکارآمدی برهان لمّ برای اثبات خدا می‌پردازیم. در این میان توجهی ویژه به تبیین برهان شبه لمّ داشته و کوشیده‌ایم مراد فیلسوفان از برهان شبه لمّ را روشن کنیم. افزون‌براین، پس از بررسی و تطبیق گونه‌های مختلف برهان بر متون دینی، به این نتیجه رسیدیم که تنها برهان انّی و شبه لمّ را می‌توان بر بعضی از آیات و روایات تطبیق داد.