مقایسه دیدگاه منطقی و فلسفی درباره حقیقت ضدان

تقابل در مفردات شامل تناقض، تضاد، عدم و ملکه و تضایف است و متقابلان به چهار قسم نقیضان، ضدان، عدم و ملکه و متضایفان تقسیم می‌گردد. موضوع بحث در این پژوهش، بررسی حقیقت تقابل تضاد و ضدان است. تضاد هم در قضایا مطرح است و هم در مفاهیم مفرده. اما در اینجا بخش دوم مراد است که از آن به تضاد در امور و تضاد در اعیان یاد می‌شود و نشان می‌دهد تضاد در مفردات، همچون سایر اقسام تقابل مفردات، از احکام وجود خارجی بوده و بحث فلسفی شمرده می‌شود. برای تبیین حقیقت ضدان باید تعاریف ضدان و محورهای تفاوت این تعاریف بررسی شود. وجودی بودن ضدان، اشتراک در جنس واحد، غایت خلاف میان ضدان، لزوم موضوع یا محل برای ضدان، تعاقب ضدان، شخصی یا کلی بودن موضوع ضدان، ذاتی بودن امتناع اجتماع آن‌ها، از ابعاد مهم اختلاف تعاریف ضدان است که با بررسی این ابعاد، ضدان حقیقی از مشهوری، نیز ضدان بالذات از ضدان بالعرض، متمایز می‌شود. با بررسی تعاریف ضدان، به مجرای تضاد و تقسیمات ضدان نیز دست می‌یابیم.