سازگاری فرمول‌بندی 2 rرشر نسبت به احکام قضایای موجهه بسیطه کاتبی

لطف‌الله نبوی دو تحقیق عمده رشر درباره موجهات زمانی ابن‌سینا را بررسی و نتیجة برآمده از آن را در مقاله «نیکولاس رشر و فرمول‌بندی نظریه موجهات زمانی ابن‌سینا» منعکس کرده است. وی در آنجا ضمن ارائه فرمول‌بندی اول و دوم رشر، کارایی r2 را در تحلیل قضایای موجهه مرکبه کلی به دو قضیه بسیطه به اثبات رساند، اما مستقلاً به تحلیل احکام موجهات، اعم از بسیطه و مرکبه نپرداخته است. ازاین‌رو، نگارنده برای سنجش درستی ادعای نام‌برده، تمام احکام قضایای موجهه بسیطه منطق‌ کاتبی را در دستگاه استنتاجی kt‌ به‌صورت جداگانه با شیوة توصیفی- تحلیلی، مورد بررسی قرار داده است. نتیجه برآمده نشان داد فرمول‌بندی r2، افزون ‌بر کارایی پیش‌گفته، نسبت به احکام قضایای موجهه بسیطه منطق کاتبی از سازگاری لازم نیز برخوردار است. همچنین در این مسیر پی بردیم که اثبات برخی استدلال‌های مباشر کاتبی در دستگاه موجهات kt‌، بدون لحاظ پیش‌فرض اتصاف (∃x)(∃t)rtax امکان‌پذیر نیست. اما این هرگز به‌معنای ناسازگاری فرمول‌بندی رشر با نظریه کاتبی نبوده، بلکه برآمده از پیش‌فرض‌های لازم منطق ‌قدیم در قضایای موجبه کلی است. نتیجه دیگر اینکه، گرچه استلزام مادی اساس استنتاج‌های منطقی در منطق قدیم نبوده است، اما پیشینیان ما آن را همواره به‌عنوان پیش‌فرض در نظر داشته‌اند.