بررسی دیدگاه ابن‌سینا و متاخران درباره تمایز میان دوام و ضرورت

از دیدگاه منطق‌دانان متقدم، جهات همواره به ضرورت، امکان و امتناع محدود می‌شد؛ هرچند گاهی «فعلیت» را هم بر آن می‌افزودند. ابن‌سینا درعین‌حالی که جهت دوام را نیز برآنها افزود، دیدگاه‌های ناسازگار نیز ندارد. او از یک سو، دو گانگی دوام و ضرورت را می‌پذیرد و از سوی دیگر، تلازم آنها را نیز مطرح می‌کند. به همین دلیل است که برخی او را به تناقض‌گویی متهم کرده‌اند، اما بسیاری پس از ابن‌سینا، به دو گروه تقسیم شدند؛ گروهی از منطق‌دانان ضرورت و دوام را یک جهت و گروهی دیگر، آنها را دو جهت به شمار آورده‌ و براین اساس، انواع قضایایی برخوردار از جهت دوام را شناسایی کرده‌اند. بنابراین، پرسش نخستی که مطرح می‌شود این است که تفسیر دیدگاه‌های متعارض ابن‌سینا چیست. پرسش دوم این است که او چرا به تلازم دوام و ضرورت باور دارد. نویسنده کوشش دارد به این دو پرسش پاسخ دهد و با توضیح دیدگاه مشهور، نتایج اختلاف مشهور متاخران و ابن‌سینا را بیان نماید.